بی تردید در صورت مهیا شدن زیرساخت های گردشگری این مجموعه های باستانی و بی بدیل می تواند به یکی از اصلی ترین جاذبه های تاریخی کشور بدل شود، نبود راه دسترسی مناسب و آسان، نبود اطلاع رسانیهای شهری و ایجاد تابلوهایی راهنمایی و همچنین عدم ارائه خدمات دیگر برای گردشگران موجب شده است شاپور بزرگ در غار خود با تنهایی خو بگیرد.
غار شاپور در انتهای تنگ چوگان در سینه کوه و در ارتفاع حدود 800 متری از سطح زمین قرار گرفته اما نه تنها جاده دسترسی به دامنه کوه بسیار نامناسب بوده بلکه هیچگونه راه مناسبی برای انتقال مسافران از دامنه تا خود غار نیز پیش بینی نشده است و این امر موجب می شود که بسیاری از گردشگران تا نیمه های مسیر، کوه را طی کرده و به علت خستگی از ادامه راه صرف نظر کنند.
پروفسر رومن گیرشمن باستان شناس فرانسوی که در بین سالهای 1314 ش تا 1318 ش منطقه شاپور را مورد کنکاش قرار داده در مورد غار و مجسمه در جلد یک کتاب خود به نام بیشاپور این چنین گفته است : " این غار آنچنان به طرف قلب کوهستان پیش رفته است که تمام کوششهای ما برای رسیدن به آخرین تالار از تالارهای این غار که با دریاچه های کوچک از همدیگر جدا شده اند، با شکست روبرو شد. در ورودی غار و بر روی یک میدانگاهی، مجسمه غول پیکری از شاپور اول به ارتفاع بیش از هفت متر برپا بوده است . این مجسمه را از نوعی ستون سنگی طبیعی به رنگ کرم مایل به زرد تراشیده اند . . . مخفی نمی کنیم که این مجسمه برای ما یک معما بود ، مجسمه ای که در خلوت، به تنهایی و دور از زندگان، و دور از جاده های بزرگ بر پا شده بود. این امر همان قدر برای ما شگفت آور و غافلگیرکننده بود که تمام آثار و یادمانهای پیکر تراشی شده روی صخره های ایران."
گیرشمن در بخش دیگری از نوشته های خود در رابطه با مجسمه شاپور می گوید: " شاپور پشت به غار کرده است . صورت او با بینی صاف و سبیل و ریشی که از میان یک حلقه گذشته تزئین شده است این نشانه فقط مختص رؤسای دولت و حکومت بوده است ، دور چشمان او را که در زیر کمان ابروان برجسته قرار دارند پلکهای قوی قرار گرفته است. عنبیه چشم نه گود رفته است و نه طوری نشان داده شده که نشانگر حرکت نگاه باشد . . . چهره شاه احساسی از تسلط و فرمانروایی دارد. این مجسمه روحیه ای شاهانه، نوعی احساس بزرگ منشی، گرایشی به تفوق انسانی، قدرت یک حکمران ایران و غیر ایران، قدرتی مطلق و نگاه از بالا دارد که آن را از طریق قدرتش به انسانیت تحت داوری خود القاء می کند . حالت شاه به طور خالص و نابی ایرانی است . دست چپ او دسته شمشیر بلندی را می فشرد که از قلاب و بند شمشیر کمر آویخته شده است و دست راست را روی کمرگاه گذاشته است."
با وجود اهمیت بسیار زیاد این مجسمه غول پیکر باستانی اما محوطه و مسیر دست یابی به این اثر تاریخی به صورت کارشناسی شده و علمی ساماندهی نشده است. در همین حال کارشناسان معتقدند برای تبدیل غار شاپور به یک محوطه باستانی استاندارد باید اقداماتی انجام گیرد. برخی از اصلی ترین اولیت های طرح ساماندهی این غار و مجسمه باستانی به این شرح است:
جمع آوری و ساماندهی قطعات پراکنده و شکسته مجسمه: با توجه به اهمیت مجسمه شاپور ، کم نظیر بودن و در نظر گرفتن شکسته شدن مجسمه در دوره های قبل ، قطعاتی از این مجسمه عظیم در غار به صورت پراکنده موجود است باید این قطعات جمع آوری ، ساماندهی و مستند نگاری شوند .
محصور کردن مجسمه بر اساس طرح پیشنهادی: در جهت نگهداری و با توجه به حجم بازدید کنند گان و حفاظت اصولی از مجسمه و قطعات شکسته شده ای که در آیتم شماره یک در کنار مجسمه قرار می گیرد پیشنهاد می گردد مجسمه بر اساس طرح پیشنهادی و به متراژ 8 متر طول و 60/8 متر عرض محصور گردد .
استحکام بخشی پله های سنگی مسیر گردشگری غار شاپور: این پله های که کاملاً به صورت سنگی و بر دامنه پر شیب کوه در نزدیکی دهانه غار اجرا شده به دلیل عدم اجرای اصولی و نگهداری صحیح دچار تخریب شده اند که این تخریب بیشتر در محل اتصال کف پله به دامنه پر شیب کوه دیده می شود .
تعمیرات و استحکام بخشی حفاظ های کنار پله ها ( نرده ها ) : نرده های اجرا به دلیل نبود تاسیسات برقی جهت کار های جو شکاری کاملاً به صورت لوله ای بوده و دارای ارتفاع نامناسبی جهت حفاظ نرده ای هستند تخریب صورت گرفته بیشتر در لوله های روی دسته نرده ها و لوله های قائمه ای که در بدنه کوه کوبیده شده دیده می شود . این تخریب بیشتر به دلیل عدم نگهداری صحیح و اجرای اصولی حفاظ در این نرده ها به وجود آمده است .متراژ موجود حفاظ های نرده ها ی پله های غار تقریباً 76 متر یک طرفه است
استحکام بخشی پله ها و صفحه های داخل غار: با توجه به عدم نگهداری صحیح و جنس خاک کف غار ، دیوار هایی که جهت صفحه سازی ساخته شده دچار تخریب شده است. تعمیرات و دیوار کشی به متراژ 5/10 متر مربع و ایجاد ماهیچه بتونی بر روی دیوار های صفحه ها به متراژ 13 متر مربع و استحکام بخشی پله های درون غار.
همچنین ایجاد روشنایی حفاظتی در غار شاپور ، پاک سازی محیط و بدنه غار و فرهنگ سازی جهت جلو گیری از اینگونه آسیب ها ، ارائه بروشور گردشگری غار ، طراحی و اجرا سطل زباله در مسیر گردشگری غار از دیگر طرح های مورد نیاز برای ساماندهی مجسمه و غار تاریخی شاپور است.
نظر شما