به گزارش قدس‌آنلاین، توجه و تمرکزی که این روزها در مطالبه رفع فیلتر از سوی برخی شخصیت‌های سیاسی رسانه‌ای و بدنه حامی دولت صورت می‌گیرد را می‌توان از کشمکش‌های جدی دولت مسعود پزشکیان در ابتدای مسیر چهارساله پیش روی آن دانست که علی‌الظاهر عبور از آن به این سادگی‌ها صورت نخواهد پذیرفت. کمااینکه طی همین چند هفته شاهد بودیم که اظهارنظر رئیس‌جمهور در اولین جلسه شورای عالی فضای مجازی درباره لزوم برخورد با فیلترشکن فروش‌ها، چه میزان حاشیه‌ساز شد تا جایی که ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات این صحبت رئیس‌جمهور را در راستای مطالبه رفع فیلتر و ذیل آن تفسیر کرد. البته خود وزیر ارتباطات نیز از گزند این حواشی و انتقادات در امان نماند و برای مثال پایگاه خبری «انتخاب»، صحبت‌های اخیر جناب وزیر در مورد اینترنت را با تیتر «طرح خطرناک جانشین خلف زارع‌پور» در سایت خودش بازتاب داد.
طرح یک وعده انتخاباتی در هاله‌ای از ابهام
رفت و برگشت‌های همین چند روز اخیر دولتمردان با شخصیت‌های سیاسی و رسانه‌های حامی دولت نشان می‌دهد که گرهی که در مسئله فیلترینگ افتاده، بیش از هر چیزی از طرح پرابهام این مطالبه و سازوکارهای تحقق آن در برهه انتخابات آب می‌خورد. به عبارتی طرح «بساط فیلترینگ جمع خواهد شد» به عنوان یک وعده انتخاباتی بدون تشریح پیچیدگی‌های پیمودن مسیر رفع آن در هزارتو و لابیرنت حکمرانی، این تلقی را در برخی به وجود آورد که می‌توان در چشم به هم زدنی این مسئله را حل و فصل کرد و با برگزاری یکی دو جلسه و ابلاغ چند دستور، کار را درآورد.
مواجهه ساده‌انگارانه با پیچیده‌ترین مسائل حکمرانی
این روزها نمونه این ساده‌سازی‌ها به راحتی در اظهارنظر برخی چهره‌های نزدیک به دولت قابل مشاهده است. فی‌المثل محمدعلی ابطحی در همان چندخطی که در ضرورت کمک ارکان دولت برای حل و فصل مسئله فیلترینگ نوشته، از دولت این‌طور مطالبه کرده که: ««قانون را سریع‌تر بنویسید و هم زمان در شورای فضای مجازی برای پا گرفتن اقتصاد خرده‌پاها، رفع فیلترینگ را تصویب کنید.» استفاده از همین یک کلمه یعنی «سریع‌تر»، به نحو آیکونیک و معناداری می‌تواند مواجهه ساده‌انگارانه با پیچیده‌ترین مسائل حکمرانی توسط عده‌ای که بیرون از گود سیاست به تماشا نشسته‌اند را نمایندگی کند. این شتاب‌زدگی‌ها البته با پاسخ‌هایی از درون دولت نیز مواجه شد. معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهور با بیان اینکه «مسئله سرعت اینترنت و رفع فیلترینگ در مسیر قانونی و منطقی برآورده می‌شود»، خطاب به این گروه گفت: «با شتاب‌زدگی در موضع‌گیری‌ها و قضاوت‌های زودهنگام راه را برای حل مشکلات صعب و دشوار نکنیم.»
خوانش ناقص وعده‌های انتخاباتی رئیس‌جمهور
در کنار همه این مسائل، آنچه بر پیچیدگی‌های مسیر حل و فصل مسئله فیلترینگ برای دولت چهاردهم افزوده، تناقضاتی است که ممکن است در نوع مواجهه با مسئله رفع فیلتر به وجود آمده باشد و پاسخ به همه آن‌ها را ذیل یک راه حل، ناممکن نماید. همان‌طور که پیش‌تر در این گزارش اشاره شد، دیدن تیترهای همچون «بساط فیلترینگ را جمع خواهم کرد» به عنوان یک وعده انتخاباتی و درعین‌حال ندیدن این عبارات رئیس جمهور در بازه انتخابات که «مجری سیاست‌های کلی نظام و مقام معظم رهبری خواهم بود»، می‌تواند هر مخاطبی را در دو مسیر مطالبه گری متفاوت با ۱۸۰ درجه اختلاف نسبت به هم بیاندازد. قطعاً اگر فرصت بیشتری در بازه رقابت‌های انتخاباتی برای تبیین دقیق نسبت این ها با یکدیگر فراهم می‌شد، امروز دست خود پزشکیان برای باز کردن این گره در مسیر اقناع افکار عمومی، بازتر یا حداقل تکلیفش با بدنه اجتماعی خودش روشن‌تر بود.
تقلیل مسئله فضای مجازی به فیلتر چند شبکه اجتماعی
مشخص است که نادیده گرفتن همین چند نکته سبب شد تا طرح یک وعده انتخاباتی بدون تبیین پیچیدگی‌های مسیر حل و فصل آن، تلقی نادرست و ساده‌انگارانه‌ای از رفع فیلتر را در برخی از بدنه هوادار و رای دهنده به دولت بوجود آورد. در این تلقی که عمدتاً مسئله فضای مجازی به رفع فیلتر چند شبکه اجتماعی تقلیل پیدا می‌کند، خبری از تعیین تکلیف مباحثی همچون «حاکمیت داده» -که خود زیرشاخه‌ای از حاکمیت فضای مجازی به حساب می‌آید- با شبکه‌های اجتماعی که به آن اشاره شد، نیست. همین که در اظهارنظرهای طیفی که از تریبون‌های مختلف در حال طرح کلی مسئله رفع فیلتر هستند، خبری از طرح این گونه مسائل در نسبت با این مطالبه هست، نشان می‌دهد که تقلیل گران، دشواری‌های حکمرانی بر فضای مجازی را هنوز درک نکرده‌اند.
اهتمام حاکمیت برای حل مسئله حکمرانی بر فضای مجازی
به هر ترتیب نباید فراموش کرد که برخلاف بازنمایی‌های رایج، حاکمیت و در راس آن رهبر معظم انقلاب هیچ وقت از حل و فصل مسئله حکمرانی بر فضای مجازی و مسائل پیچیده آن، نه تنها فراری نبوده بلکه با آغوش باز استقبال آن رفته است. یکی از موارد مورد تاکید رهبر انقلاب در اولین جلسه با تمام دولت‌های چند دوره اخیر، اهتمام جدی داشتن نسبت به قانونمند کردن فضای مجازی و حتی طرح این مسئله به عنوان یک حق عمومی بود. این مسئله آنقدر برای رهبر انقلاب مهم بود که شهریور ماه امسال و در اوّلین دیدار هیئت وزیران دولت چهاردهم، از آن به عنوان یک مطالبه مهم در خلال سیزده نکته ای که نسبت به دولت مسعود پزشکیان داشتند، نام بردند.
به رغم همه این تاکیدها البته جریان‌هایی هستند که مقصودشان از رفع فیلتر این است که هیچ قانون و نظارتی نباید بر فضای مجازی باشد. نشریه «خط حزب‌الله» که وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای است، در شماره‌ای که پس از دیدار هیئت وزیران دولت چهاردهم با رهبر معظم انقلاب منتشر کرده و در آن به مطالبات رهبری در زمینه فضای مجازی از دولت پرداخته بود، از گروهی نام می‌برد که «مانور دادن روی فضای مجازی آزاد و در واقع، بی‌قانون و بدون حساب و کتاب را ابزاری برای اهداف سیاسی خود در داخل کشور می‌بینند و توجّه ندارند که برای منافع سطحی و زودگذر، عملاً در این میدان به پیاده‌نظام دشمن تبدیل شده‌اند.»؛ بنابراین برای به نتیجه رسیدن حکمرانی مجازی باید از آن‌هایی که می‌خواهند منافع ملی را در این خصوص، پای اهداف سیاسی ذبح کنند، فاصله گرفت.
۱۷ مهر ۱۴۰۳ - ۱۸:۵۶
کد خبر: ۱۰۱۸۴۹۶
طرح شعار «بساط فیلترینگ جمع خواهد شد» به عنوان یک وعده انتخاباتی بدون تشریح پیچیدگی‌های پیمودن مسیر رفع آن در هزارتو و لابیرنت حکمرانی، این تلقی را در برخی به وجود آورد که می‌توان در چشم به هم زدنی این مسئله را حل و فصل کرد.
زمان مطالعه: ۴ دقیقه
نظر شما