دکتر احد فرامرز قراملکی در نشست تخصصی «هنر اسلامی با تأکید بر منابع میراثی آستان قدس رضوی» که با حضور جمعی از اساتید دانشگاه هنر اسلامی استان اصفهان در دو میز تخصصی با موضوعات «حرم مطهر رضوی و مطالعات هنر اسلامی» و «قرآن کریم و مطالعات هنر اسلامی» در تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، برگزار شد، عنوان کرد: امیدواریم برگزاری این‌گونه نشست‌ها و رفت‌وآمدهای علمی، سرآغاز همکاری‌های مشترک بین دانشگاه اصفهان و بنیاد پژوهش‌های اسلامی باشد.
وی با بیان این که بخش مهمی از میراث هنری ما در زمینه‌های مختلف با کتاب پیوند خورده است و این پیوند در آثاری همچون شاهنامه، مثنوی، حافظ و... مشاهده می‌شود، گفت: این پیوند، پیوند مبارکی است و اهل هنر با زیباسازی کتاب، دِین خود را به جامعه ادا کرده و کتاب را خواندنی‌تر می‌کنند.
به گفته دکتر قراملکی برای ارتباط بیشتر با کتاب باید آن را جذاب‌تر کنیم. کتاب نیاز به هنر دارد و امروز اگر هنرمندان به داد کتاب نرسند رفته‌رفته رو به فراموشی سپرده می‌شود.
وی ادامه داد: امروز قصه هنر زیباآفرینی کتاب ظرافت‌های خاصی پیدا کرده است و متأسفانه آثارمان در این حوزه با سطح جهانی فاصله دارد.
تجلی علم الاسماء در کتیبه اسماءالحسنی پیر بکران
استاد دانشگاه اصفهان، نیز در ادامه این نشست، به موضوع «تجلی علم الاسماء در کتیبه اسماءالحسنی پیر بکران» اشاره کرد و گفت: کتیبه اسماءالحسنی در بقعه پیر بکران کتیبه‌ای گچی به خط کوفی بنایی در زمینه شطرنجی و روبروی کتیبه (صلوات کبیره) در ضلع غربی صحن بقعه است.
استاد جوکار ادامه داد: با احتساب اسماء متعدد، مجموعه ۶۶ اسم خداوند در این کتیبه در کنار هم چیدمان شده است به گونه‌ای که تعادل و توازن کامل در بین فضاها به چشم می خورد. در واقع نحوه چیدمان اسماء الهی در این کتیبه به طور اتفاقی و تصادفی نیست.
مروری بر آینه‌کاری‌های دارالحفاظ حرم مطهر رضوی
پژوهشگر گروه فرهنگ و هنر اسلامی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی نیز در ادامه این نشست به مروری بر آینه کاریهای دارالحفاظ حرم مطهر رضوی پرداخت و به پیشینه آینه‌کاری در ایران دوره‌های صفویه، زندیه و قاجاریه و پهلوی اشاره کرد.
میثم جلالی، به پیشینه آینه‌کاری در خراسان هم اشاره کرد و افزود: در شهرهای بیرجند (ارگ بهارستان، عمارت اکبریه، عمارت رحیم‌آباد و آرامگاه حسام الدوله)، طبس (باغ نو)، بجنورد (آینه‌خانه مفخم) و مشهد (خانه رشتی‌ها، جواهری ماه و خانه پهلوان‌زاده) نمونه‌هایی از آینه‌کاری مشاهده می‌شود.
وی در ادامه به تبیین پیشینه تزیینات معماری در حرم مطهر رضوی پیش از دوره قاجار پرداخت و خاطرنشان کرد: در آثاری همچون، سفرنامه ابن بطوطه، مکارم‌الاخلاق، گلستان هنر، اسناد صفوی، اسناد افشاریه و برخی از محققان و صاحب‌نظران به این تزیینات اشاره شده است.
نقد دیدگاه برخی از محققان غربی
استاد دانشگاه آزاد اسلامی مشهد نیز با موضوع «نقد دیدگاه برخی از محققان غربی در باب چگونگی پیدایش کوفی شرقی» به ایراد سخن پرداخت و گفت: در حوزه هنر اسلامی، پژوهشگران غربی نقش مؤثری در شناساندن و پایه‌گذاری تاریخ‌نگاری هنر اسلامی در جهان ایفا می‌کنند.
دکتر مهدی صحراگرد، تصریح کرد: غربی‌ها کارهای جدیدی انجام دادند و دقت بالایی دارند، ما نیز ناگریزیم به پژوهش‌های آنان ارجاع دهیم اما نباید تکیه بر آراء آنان کنیم.
پژوهشگر کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، نیز در نشست تخصصی به معرفی «پارچه‌ای هزارساله در پناه قرآن» پرداخت و به عناصر موجود در نسخه‌پردازی مکتب هرات و دوره تیموری و صفوی و عناصر موجود در نسخه‌پردازی مکتب شیراز دوره تیموری و صفوی اشاره کرد.
سید امیرمنصوری، ادامه داد: اولین اطلاعات استفاده از پارچه در نسخه‌های خطی متعلق به قرن دهم و دوره صفویه به بعد است. اما پارچه‌هایی در مرکز اسناد آستان قدس رضوی موجود است که به هزاره سوم پیش از میلاد بر می‌گردد و اولین مصنوعات در شوش یافت شده است.
نظر شما