اگر اتفاق غیرمنتظره‌ای نیفتد و سنگ‌اندازی برخی در فضای بین‌الملل مانع اجرای توافق بزرگ هسته‌ای نشود، اقتصاد کشور همین روزها و دقیقاً در قلب زمستان با فصلی سرد برای همیشه خداحافظی و به عرصه بین‌الملل سلامی دوباره خواهد کرد. این روزها دنیا منتظر شنیدن صدای واقعی اقتصاد ایران است، بدون قید و بندهایی از جنس تحریم و بدون گزافه‌گویی‌هایی از جنس تهدید!
این روزها که می‌گذرد، صحبت از چگونگی بهره‌گیری حداکثری ایران از ظرفیت‌های اقتصاد جهانی است، به گونه‌ای که ضمن درس گرفتن از روزهای سخت تنگ‌نظری اصحاب تحریم، نگاهی کامل و نه نیمه داشته باشیم به آنچه می‌توانیم از این به بعد و در دوران بهبود روابط تجربه کنیم. آنچه در دوران پساتحریم از دید تحلیلگران یک الزام انکارناپذیر است، بهره‌گیری مؤثر از ظرفیت‌های اقتصاد جهانی است، در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی.

  اقتصاد مقاومتی، خواستار ایران منزوی نیست
واقعیت این است که تاکنون قرائت‌های زیادی  از سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری درباره اقتصاد مقاومتی ارایه شده و این قرائت‌های متعدد به طرح این سؤال منجر شده که آیا اقتصاد مقاومتی به معنای ریاضت، انزوا و دوری از جامعه جهانی و ظرفیت‌های آشکار و پنهان بازار بین‌الملل است؟
نگاهی به موارد ذکر شده و بندهای ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب، البته بهترین و جامع‌ترین پاسخ را به تحلیلگران ارایه می‌دهد؛ پاسخی که قاطعانه انزواگرایی و بستن درهای کشور به روی ظرفیت‌های جهانی را مردود می‌داند.  
اقتصاد مقاومتی مدنظر مقام معظم رهبری «رویکردی جهادی، انعطاف‌پذیر، فرصت‌ساز، مولد، درون‌زا، پیشرو و برون‌گرا» است که این بدان معنی نیست که اقتصاد ایران کنج عزلت بگزیند بویژه آنکه کشور در آستانه رفع تحریم‌هاست.
سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب بیانگر این است که ضمن توجه ویژه به توان داخلی و تقویت تولید ملی، باید به ظرفیت‌های آن سوی مرزها هم به دیده فرصتی برای نمایش توان اقتصادی ایران نگریست.
در بند دهم و یازدهم به‌طور مشخص «جذب سرمایه خارجی و تقویت توان صادراتی» و «تأمین نیازهای ضروری و منابع مالی از خارج» به منظور توسعه  اقتصادی کشور مورد تأکید واقع شده است.
بند دوازدهم سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی نیز که به «افزایش قدرت مقاومت و کاهش آسیب‌پذیری اقتصاد کشور» ناظر است، بایدهایی از قبیل «توسعه پیوندهای راهبردی و گسترش همکاری و مشارکت با کشورهای منطقه و جهان بویژه همسایگان، استفاده از دیپلماسی در راستای حمایت از هدف‌های اقتصادی و استفاده از ظرفیت‌های سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای» را تکلیف می‌کند که این موارد را از راه‌های دیپلماسی به عنوان «ابزاری برای حمایت از اهداف اقتصادی» قابل تحقق می‌داند.

 خط مقدم اقتصاد
صاحب‌نظران در خصوص چگونگی بهره‌گیری از ظرفیت اقتصاد جهانی در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی متفق‌القول بر این باورند که وظیفه اصلی بر دوش وزارت امور خارجه و بخصوص معاونت اقتصادی این وزارتخانه است. ابوذر گوهری مقدم در این زمینه به تسنیم می‌گوید: ارتباط سیاست خارجی و اقتصاد در دنیای کنونی مسأله‌ای بدیهی و تعقیب منافع اقتصادی کشور مستلزم توجه جدی دستگاه‌های مرتبط با فعالیت‌های خارجی کشور در عرصه اقتصادی است. این رویکرد جهادی مستلزم رعایت منافع ملی به شکل کلان به جای منافع گروهی و جناحی، نگاهی باورمحور به امکان تحقق و پیشبرد اقتصاد مقاومتی، توجه به امکانات بومی و توانمندی‌های داخلی، پذیرش امکان تعامل با جهان در عین حفظ ارزش‌ها و اصول انقلاب و بی‌توجهی به زیاده‌خواهی‌های رقباست.
این اقتصاددان معتقد است تقویت معاونت اقتصادی وزارت خارجه و بخش‌های مرتبط در وزارتخانه‌های اقتصادی دولت نظیر وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک مرکزی، وزارت نفت و نیرو و سایر بخش‌های تابعه و بررسی دقیق حوزه‌هایی که هر کدام از این دستگاه‌ها دارای مزیت راهبردی بوده و می‌توانند به پیشبرد منافع اقتصادی از طریق ارتباطات و روابط خارجی خود اقدام کنند، باید مورد تأکید جدی قرار گیرد.
به گفته وی، «فرصت سازی» در نگاه کلان شاید مهمترین وظیفه دستگاه سیاست خارجی در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی و توسعه ارتباطات رسمی و غیررسمی از طریق وزارت امور خارجه و تسهیل مراودات بخش خصوصی و عمومی اقتصاد با شرکا و تاجران سایر کشورها باید مهمترین فعالیت بخش‌های مرتبط این وزارتخانه باشد. گوهری مقدم همچنین به ضرورت استفاده از ظرفیت سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای پیشبرد منافع اقتصادی و کاهش آسیب‌پذیری اشاره می‌کند.
رئیس کمیته توسعه صادرات سندیکای صنعت برق ایران هم بر این باور است که اقتصاد مقاومتی واکنشی منطقی و عملگرا به تحریم‌هاست.
پیام باقری در یادداشتی می‌نویسد: اقتصاد ایزوله و منزوی محکوم به زوال است؛ بنابراین سیاست‌های اقتصاد مقاومتی نه تنها درون‌گرا نبوده، بلکه درون‌زا و برونگراست؛ به این معنی که با تکیه بر ظرفیت‌های درونی خود در تعامل با اقتصاد منطقه و جهان بوده و بستر آن بر پایه دیپلماسی عمومی و تعامل با اقتصاد جهانی شکل می‌گیرد. وی معتقد است، تعامل سازنده با اقتصاد جهانی از جمله ویژگی‌های اصلی اقتصاد مقاومتی است و تفاوت آن با ریاضت اقتصادی به مثابه تفاوت میان انعطاف‌پذیری و عقب‌نشینی است.
باقری ادامه می‌دهد: صادرات غیرنفتی بویژه در حوزه خدمات فنی و مهندسی و تجهیزات با کیفیت مبتنی بر استانداردهای جهانی از جمله نقاط قوت کشور در ارتباط با تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شود.
به عنوان نمونه رسیدن به مرز خودکفایی در صنعت برق، رتبه نخست منطقه در تولید برق با ظرفیت 70 هزار مگاوات، استفاده از افراد متخصص و ماهر در این صنعت، ایجاد ظرفیت‌های مناسب صنعتی با امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری روز دنیا، بومی‌سازی فناوری و دانش بنیان بودن این صنعت و... صنعت برق را به عنوان قدرت نخست منطقه معرفی می‌کند؛ به هر حال این صنعت با قابلیت تبدیل خام فروشی به محصولات با فناوری بالا (High Tech) از جمله صنایع تأثیرگذار در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی است.
رئیس کمیته توسعه صادرات سندیکای صنعت برق ایران، رشد اقتصادی را مترادف با صادرات می‌داند و لازمه صادرات، برقراری تعامل سازنده و روابط مناسب با سایر کشورهاست.
 به گفته وی، افزایش صادرات و کاهش واردات غیرضروری در تعادل با ارتقای تولید ملی، ضمن کمک به عبور از شرایط رکود تورمی از طریق مهار کردن تورم، مسیر دسترسی به اهداف اقتصاد مقاومتی را هموار می‌کند.
عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا هم تأکید می‌کند: ما نیازمند اقتصادی مولد و سیاست‌هایی برای بالا بردن ظرفیت تولیدی کشور هستیم.
حسین راغفر اضافه می‌کند: تعبیر برخی از افراد از اقتصاد مقاومتی به اقتصاد بسته نادرست است؛ زیرا این الگو تعامل با دنیا را مدنظر دارد تا امکان آسیب رساندن به کشور از طریق اعمال تحریم‌ها را از دشمنان سلب کند.