هنوز به حمایت دولت امیدوارند

اگر واقع بین باشیم هر از گاه می توانیم زمزمه ورشکستگی و تعطیلی برخی از کارگاه‌های تولیدی صنایع دستی را که از گوشه و کنار کشور به گوش می رسد بشنویم. این قصه پر غصه صنعتگرانی است که هنوز چشم به حمایت دولت به این عرصه دارند عرصه ای که اگر رونق بگیرد با ارزش افزوده بالایش می تواند درآمد سرشار ارزی را به کشور سرازیر کند. 

با توسعه فناوری و صنعتی شدن کارخانه ها عرصه برای تولید صنایع دستی تنگ شد و ارزش محصولاتی همچون صنایع دستی کمتر گردید .در چنین شرایطی پیداست که حقوق پایین کارگر در بازار سبب می شود تا تولیدات دستی با قیمت

پایین تر به خریداران عرضه شود و اینجاست که دیگر برای خیلی ها مقرون به صرفه نیست که به این کار اشتغال داشته

باشند.

برای مثال آنطور که بختیاری استاد نمونه شیشه‌گری می گوید: در گذشته 28 فروشگاه در تهران وجود داشت که صنایع دستی را عرضه می کرد اما امروز این مراکز تعطیل شده‌‌اند . به گفته وی در سال 77، 256 کارخانه سنتی تولیدی در صنایع دستی وجود داشته که این تعداد امروز به زیر 40 کارخانه رسیده و همه آن ها تعطیل شده اند؛‌ بنابر این اگر می خواهیم تولید رونق بگیرد باید این کارخانه‌ها احیا شوند.

رئیس اتحادیه فروشندگان اشیاء قدیمی و صنایع دستی هم به تعطیلی برخی از واحدهای صنفی اشیای قدیمی و صنایع دستی در خیابان طالقانی اشاره می کند و آن را ناشی از رکود اقتصادی و مالیات های سنگینی می داند که بر این واحدهای صنفی تحمیل شده است.

عبداللهی همچنین از انصراف ۱۰ درصد از فروشندگان اشیای قدیمی و صنایع دستی از ادامه فعالیت در بازار خبر می دهد و می گوید: رکود شدید حاکم بر بازار موجب کناره گیری فروشندگان کهنه کارِ اشیای قدیمی و صنایع دستی پس از گذشت سه دهه فعالیت در بازار شده است. او معتقد است تا زمانی که صنعت گردشگری در کشور فعال نشود، صنایع مرتبط با آن همچون فروش صنایع دستی وارد چرخه ی رونق نمی شود.

عبداللهی در خصوص وضعیت کسب و کار فروشندگان اشیاء قدیمی و صنایع دستی نیز می گوید: هم اکنون حجم فروش

کاهش قابل توجهی پیدا کرده است چون مردم قدرت خرید و توان اقتصادی برای خرید اشیای قدیمی و صنایع دستی ندارند.

بهمن باقری، تولیدکننده شیشه که از صنعتگران ایرانی که کارگاهش در آستانه تعطیلی قرار گرفته می‌گوید: 24 سال است که کوره شیشه‌گری من در تبریز روشن است. من موفق شدم صنایع دستی ای تولید کنم که با ایتالیا قابل رقابت باشد و 17 تریلی به آلمان صادرات داشتم، اما حالا با مشکلات ارزی، تورم داخلی‌، گران شدن گاز و ثابت نگه‌داشتن قیمت دلار روز به روز ضعیف‌تر شده‌ام. روزی با حدود 80 کارگر کار می‌کردم که همه بیمه بودند، اما حالا با 20 نفر کار می‌کنم.

بشیری، رئیس انجمن سفال و سرامیک لالجین همدان نیز بزرگترین مشکل این حرفه را قرار ندادن تولیدکنندگان سفال سرامیک به عنوان مشاغل سخت می داند و می گوید: چگونه کارگری که در کوره‌ای با دمای 950 درجه کار می‌کند در زمره مشاغل سخت قرار نگرفته است؟900 کارگاه تولیدی در این شهرستان وجود دارد که اداره گاز به دلیل بافت فرسوده به آن ها سوخت‌رسانی نمی‌کند و نفت هم به دلیل مسایل مالیاتی با محدودیت اختصاص می یابد. این شرایط کارگاه‌های سفال را نیمه تعطیل کرده است.بشیری همچنین درباره مالیات بر صادرات که مشمول برخی از صادرکنندگان شده است: انجمن سفال و سرامیک لالجین سال گذشته 31 میلیون دلار صادرات داشت، اما حدود 17 نفر از صادرکنندگان به دلیل آنکه اظهارنامه مالیاتی پر نکرده اند مشمول مالیات بر صادرات شده‌اند، در حالیکه این خلاف قانون بوده است.

فقر فرهنگ کار

یک عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی یکی از دلایل بی رونقی و عدم تمایل به اشتغال در صنایع دستی را فقر فرهنگ کار در جامعه می داند و می گوید: کارهای غیر دستی ارجحیت دارند و از همین رو افراد درس می‌خوانند تا وارد کارهای غیر دستی شوند. با این اوصاف نیز اگر درآمد کافی در مشاغل صنایع دستی بود باز این امکان وجود داشت که افراد به اشتغال در این زمینه‌ها تمایل داشته باشند.

انتظاری می گوید: اگر برای مشاغلی چون صنایع دستی هم شبکه‌های اجتماعی طراحی و امکان بروز و مانور برای افراد ایجاد می‌شد افراد برای کار با حضور کارگاه‌های خانگی ترغیب می‌شدند.

کارگاه‌های تولیدی سنتی و خانگی با مشکل نبود نقدینگی و سرمایه در گردش مواجه‌اند بنابر این مسوولان صنایع دستی باید درباره مستمری افراد مسن چاره‌ای بیاندیشند و راه را برای رشد و شکوفایی دوباره صنایع دستی ایران هموار کنند..

 تولیدکنندگان با گرانی و کمبود مواد اولیه روبرو هستند و ناگزیرند برای تامین مواد اولیه وام بگیرند. این وا‌م ها معمولا با سود بالا و بازپرداخت کوتاه مدت است که تولید کننده را معمولا با چالش مواجه می‌کند.

چینی ها را فراموش نکنیم

بر اساس آنچه کارشناسان می گویند موانع و مشکلات صدور صنایع‌دستی ایران را می توان در چند عامل مهم دسته بندی و بیان کرد.یکی از این عوامل آشنا نبودن خارجى‌ها با صنايع‌دستى کشورمان دانست.بیشتر کشورها ‌به جای ايران ، کشورهاى آسياى‌ جنوب‌شرقى و هند و چين را به‌عنوان کشورهاى توليد‌کننده، صنايع‌دستى مى‌شناسند. تبليغات ضعیف و نبود بازاريابى و همچنین تطابق نداشتن صنايع‌دستى‌ايرانى با نيازهاى خريداران از جمله مواردی است که به این مشکلات دامن می زند .از دیگر عوامل می توان به نبود برنامه‌ريزى توليد و فروش و پایين بودن کيفيت بعضى کالاها و مشکل بسته‌بندى صحيح  و بازار پسند و همچنین مشکلات گمرگی اشاره کرد که سبب شده که درهای بازارهای جهانی به روی صنایع دستی ایران بسته بماند.

در این میان نباید از جولان رقبای چینی در بازار غافل شد و نقش آن ها را بویژه در چند سال اخیر نادیده گرفت. چین در حال قبضه بازار کشورهاست .

محمود قدمیاری ،کارشناس اقتصادی با اشاره به این موضوع می گوید: در حالی که در سال های گذشته بسیاری از متولیان

صنعت و نیز برخی از مسوولان اقتصادی از واردات بی رویه کالاهای بی کیفیت چینی و نیز کاهش قدرت رقابت پذیری کالاهای تولید داخلی به دلیل قیمت و کیفیت پایین گفته اند،اما همچنان واردات رسمی و غیررسمی کالاهای بی کیفیت چینی روز به روز تشدید می شود.

وی اضافه می کند: افزایش قیمت مواد اولیه از یک طرف و واردات کالاهای چینی از طرف دیگر سبب شده اند، کرکره بسیاری از واحدهای تولیدی در کشور پایین کشیده شود یا با ظرفیت پایینی به تولیدات خود ادامه دهند.

به گفته این کارشناس اقتصادی سازمان ملی استاندارد و گمرک کشور باید از ورود کالاهای بی‌کیفیت جلوگیری کنند.مفهوم

دیگر اقتصاد مقاومتی این است که کالای داخلی ر ا جایگزین کالاهای چینی بی‌کیفیت چینی کنیم ؛ کارخانه‌ها و بنگاه‌های

تولیدی تقویت شوند نه اینکه با واردات به اقتصاد کشور رقیب کمک کنیم.