سرانجام با تلاش های دکتر سعید مالک در سال ۱۳۳۸ استقلال رشته تخصصی اورولوژی در ایران اعلام شد و علاوه بر اداره بیمارستان سینا با ۵۰ تخت خواب شاگردان زیادی در رشته اورولوژی نزد وی تعلیم دیدند .
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و طی سال های دفاع مقدس با تلاش های متخصصان ایرانی و توسعه این علم به شاخه های فوق تخصصی نظیر «اِندواورولوژی» ،«پیوند کلیه»و...،اکنون ایران در زمره پیشرفته ترین کشورهای جهان در این حوزه قرار دارد.
این مهم را بهانه ای برای گفت وگو با دکتر سید حبیب اله موسوی بهار؛ رئیس دانشگاه علوم پزشکی همدان و عضو هیات بورد اورولوژی کشور قرار دادیم که در ادامه می خوانید .
*آقای دکتر اِندواورولوژی چیست ؟
** اِندواورولوژی یکی از شاخه های فوق تخصصی اورولوژی است و در واقع به جراحی بسته کلیه اِندویورولوژی می گویند. جراحی بسته کلیه (اِندویورولوژی) روشی در جراحی است که با حداقل تهاجم صورت می گیرد و در بیشتر مواقع از این روش برای درمان سنگ های کلیوی ،درمان بیماری های کلیه و مجاری ادراری وهمچنین اختلالات آن که منجر به انسداد جریان ادراری می شود استفاده می شود.
بر خلاف عمل جراحی باز، در اِندویورولوژی حداقل تهاجم را داریم به طوری که با ایجاد سوراخ های بسیار کوچک وسایل جراحی به داخل کلیه و مثانه و حالب فرستاده می شود و نیازی به باز کردن محل مورد جراحی نیست. از این رو، یکی از پر کاربردترین عمل ها در اِندویورولوژی جراحی سنگ های بزرگ و سنگ های شاخ گوزنی و سنگ های مقاوم به سنگ شکنی برون اندامی است. جالب است بدانید در این روش تنها حدود ۱ سانتیمتر از پوست برش می خورد که موجب کاهش عوارض جراحی و افزایش سرعت بهبودی می شود.
* به نظر شما متخصصان اورولوژی چه دغدغه هایی در حوزه تخصص خود دارند؟
**رشته تخصصی اورولوژی تا حد قابل توجهی به وسایل و تجهیزات وابسته است بنابر این هنگامی که یک متخصص اورولوژی به منطقه ای برای درمان بیماران اعزام می شود اگر تجهیزات پزشکی لازم در اختیار او قرار نگیرد کارش بسیار سخت خواهد شد.
در حالی که برخی از رشته ها نظیر جراحی عمومی و پوست چنین دغدغه هایی ندارند.اما رشته هایی مثل اورولوژی و چشم پزشکی وابسته به وسایل و تجهیزات است و اگر تجهیزات پزشکی مورد نیاز در اختیار متخصصان نباشد نمی توانند اقدامات تشخیصی و درمانی لازم را انجام دهند. به همین دلیل تجهیزات پزشکی همواره یکی از دغدغه های اصلی متخصصان جوان این رشته است از این رو مسوولان باید بکوشند با تجهیز مراکز درمانی زمینه کار را برای این متخصصان فراهم کنند تا سرمایه ای که صرف آموزش آن‌ها شده، در راه خدمت به بیماران و سلامت جامعه بکار گرفته شود.
همچنین گسترش رشته های فوق تخصصی یکی دیگر از دغدغه های حرفه ای متخصصان اورولوژی است.گرچه وضعیت کشور ما در این زمینه قابل قبول است اما با توجه به نیاز کشور به رشته های فوق تخصص و فلوشیپ باید بکوشیم مسیر ادامه تحصیل برای متخصصان را هموار سازیم.
بخشی از دغدغه های متخصصان اورولوژی نیز مربوط به ضرایب حق الزحمه جراحی ها می باشد که البته طی اجرای طرح تحول نظام سلامت تا حدودی رفع شده ، اما با این حال همچنان ضریب خدمت این متخصصان در مقایسه با سایر تخصص ها نظیر چشم پزشکی و جراحی مغز و اعصاب کمتر دیده شده است.
* با توجه به پیشرفت علم پزشکی در کشور ، تاکنون چه پیشرفت هایی در این حوزه تخصصی داشته ایم ؟
** رشته اورولوژی یکی از پیشرفته ترین رشته های پزشکی ایران است که در مقایسه با اوایل انقلاب در این حوزه پیشرفت های قابل توجهی داشته ایم.
اوایل جنگ تحمیلی هنگامی که جانبازان عزیز ما دچار قطع نخاع ، آسیب های کلیوی و شکمی می شدند علم اورولوژی بسیار ابتدایی بود اما طی همان دهه اول این علم گسترش یافت، به طوری که مجموع پیوند کلیه در ایران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی کمتر از 10 مورد در کشور بود، اما پس از پیروزی انقلاب به ویژه طی دوران دفاع مقدس به دلیل نیاز کشور به توسعه اورولوژی،این علم پیشرفت قابل توجهی داشته است و اکنون در تمام استان های کشور هر روز پیوند کلیه انجام می شود و در زمره پیشرفته ترین کشورهای جهان هستیم.
ما در رشته فوق تخصصی اِندو اورولوژی نیز یکی از پیشرفته ترین کشور های جهان محسوب می شویم و تعداد زیادی تولید علمی در این حوزه داریم که در مقایسه با بسیاری از رشته های تخصصی توانسته ایم در زمینه تولید علم از متوسط به بالا باشیم.
در گذشته بسیاری از بیماران ایرانی برای درمان بیماری‌های کلیوی به سایر کشورها مراجعه می‌کردند. اکنون بسیاری از بیماران از کشورهای همجوار و حتی ایرانیان مقیم خارج برای درمان بیماری‌های کلیوی و کارهای پیچیده ترمیمی و سرطان‌های پیچیده دستگاه ادراری نظیر «رادیکال سیستکتومی»، «لاپاراسکوپی» و «مینی لاپاراسکوپی در نوزادان و اطفال» به مراکز درمانی ایران مراجعه می‌کنند تا توسط متخصصان ایرانی درمان شوند و دلیل آن نیز حضور فعال استادان و متخصصان اورولوژی در کنگره‌های خارجی و اعتمادی است که سایر کشورها به متخصصان اورولوژی کشور دارند.
*جایگاه جهانی ایران در زمینه اورولوژی را چگونه ارزیابی می کنید؟
**اکنون ایران جزو کشورهای بسیار پیشرو در حوزه اورولوژی است و در آموزش اورولوژی به خودکفایی رسیده است و به جرأت می‌توان گفت دستاوردهای ایران در رشته جراحی کلیه در منطقه خاورمیانه بی نظیر و در جهان کم نظیر است به طوری که تاکنون دوبار در هیات مدیره انجمن جهانی کلیه حضور داشته ایم و علاوه بر آن در برنامه ریزی‌های جهانی نظیر انتخاب مقالات متخصصان اورولوژی کشور ما هم حضور داشته اند.
*اقبال دانش آموختگان پزشکی به فوق تخصص اِندو اورولوژی چقدر است؟
**به رغم اینکه این رشته نمره بسیار بالایی می خواهد جزو رشته های پرطرفدار است و هیچ کرسی خالی در دانشگاه های ما وجود ندارد.
*تجهیزات پزشکی در این رشته چقدر به روز است و چه کمبودهایی داریم؟
** ما مرتب در حال پیشرفت هستیم.خوشبختانه وسایل مورد نیاز برای عمل‌های جراحی روزمره در کشور وجود دارد، اما با توجه به اینکه همواره نیازمند پیشرفت هستیم و وسایل کار نیازی مداوم است، باید طبق برنامه ریزی مرتب تجهیزات اصلاح و مراکزی که قدیمی شده به روز و باز آموزی شود. خوشبختانه به لحاظ تجهیزات کمبودی نداریم زیرا تجهیزات گرانی نیست و بیشتر آن ها در کشور تولید می شود و با توجه به توان بالای مهندسی در کشور و نیاز کشورهای اطراف حتی می توانیم صادر کننده این تجهیزات به سایر کشور ها باشیم. در مجموع مشکل حادی نداریم و پیچیده ترین عمل‌های جراحی نظیر «مینی لاپراسکوپی» و عمل‌های جراحی ای که از سوراخ‌های سه وپنج میلی متری انجام می‌شود، در ایران در حال انجام است ،ضمن آنکه مدل ایرانی پیوند کلیه نیز شهرت جهانی دارد.
*در حوزه آموزش آکادمیک این رشته چه جایگاهی داریم و با چه چالش هایی مواجه ایم ؟
**خوشبختانه در حوزه آموزش جایگاه قابل قبولی داریم تا جایی که حتی بسیاری از پزشکان خارجی به صورت داوطلبانه برای تحصیل در این رشته به کشور ما سفر می‌کنند اما باید بکوشیم مراکز آموزشی تخصصی و فوق تخصص کشور را در تمام رشته ها به ویژه اورولوژی و اِندو اورولوژی توسعه دهیم تا بتوانیم دانشجویان خارجی بیشتری را از کشورهای منطقه نظیر تاجیکستان و کشورهای استقلال یافته از شوروی سابق که در رشته های مختلف نیازمند اعزام دانشجو به سایر کشورهای هستند ، دانشجو جذب کنیم.
نظر شما