قدس آنلاین- درکنار آثار سینمایی موجود که شامل فیلم‌های اغلب تجاری است، فیلم‌هایی در ژانر سینمایی انقلاب و دفاع مقدس هم کم و بیش به‌همت برخی از هنرمندان متعهد کشور ساخته شده و می‌شود. اما به‌دلیل حمایت نکردن و نبود دستگاه سیاستگذاری مشخص، این نوع آثار نتوانسته‌اند به یک جریان ثابت سینمایی تبدیل شوند و درواقع هسته اصلی سینمای جمهوری اسلامی را شکل بدهند.

با این‌که در آغاز شروع جنگ تحمیلی فیلم‌هایی با مضامین دفاع مقدس در دستورکار فیلم‌سازان قرار گرفت، ولی فیلم‌هایی به‌راستی قابل‌انطباق با مفاهیم و ارزش‌های دفاع مقدس بسیار اندک تولید شد و تعدادی از فیلم‌سازان فعال آن روزگار به‌جای توجه و شناخت ویژگی‌ها و مختصات دفاع مقدس ایران، براساس الگوسازی از فیلم‌های جنگی خارجی به‌اصطلاح فیلم‌های دفاع مقدسی ساختند که هیچ ارتباطی با ارزش‌ها و خصوصیات دفاع مقدس ما نداشت.

این اتفاق به‌ویژه در دهه شصت که سینمای کشور دارای مدیریت، برنامه، هدف و ساختار به‌نسبتی متعالی بود، شکل منسجم‌تری یافت. با بازشدن درهای سینما به‌روی نسل جوان انقلاب و دفاع مقدس، کسانی مانند زنده‌یاد رسول ملاقلی‌پور و ابراهیم حاتمی‌کیا، زمینه ساخت فیلم‌های نزدیک به واقعیت‌های دفاع مقدس و ارزشی هموار شد. درواقع به‌عبارتی بخشی از بهترین فیلم‌های قابل‌اعتنای سینمای دفاع مقدس در دهه شصت ساخته شدند.

اما در ادامه با پایان یافتن جنگ تحمیلی و تعویض مدیران سینما و حمایت نشدن فیلم‌سازان دفاع مقدس، کم‌کم به‌غلط، ساختن آثار دفاع مقدس کم‌رنگ و کم‌رنگ‌تر شد، درصورتی‌که دفاع مقدس میلیون‌ها سوژه بکر برای تبدیل شدن به اثر سینمایی دارد و با آن‌که بعضی از فیلم‌سازان به ناچار سینمای دفاع مقدس را ترک کرده‌اند، اما بوده و هستند کسانی مانند حاتمی‌کیا که همچنان این مسیر را با همه سختی‌ها و سنگلاخ‌های سر راه ادامه می‌دهند. در ادامه با این‌که جنگ به پایان رسیده و سوژه‌های جنگی همچنان دست نخورده است و مسائلی در ارتباط با جنگ و فضای پشت جبهه‌ها وجود دارد و ایثارگران، آزادگان و جانبازان به حیات فرهنگی و اجتماعی و شخصی خود ادامه می‌دهند، اما بازهم به‌دلیل کم‌توجهی مدیران سینما، فیلم‌های دفاع مقدس زیاد ساخته نمی‌شود و همچنان مظلوم مانده است.

گرچه در سال‌های اخیر پس از گذر از دهه هفتاد که عمدتاً فیلم‌های سیاسی‌اجتماعی با گرایش‌های خاص بازار سینما را اشغال کرده‌اند، اما این روند در دهه هشتاد قدری تغییر کرد و در دهه نود ما شاهد روی‌آوردن بخشی از فیلم‌سازان جوان کشور به استفاده از مضامین دفاع مقدس هستیم. از همین‌روی است که فیلم خوب و موفقی مانند «ایستاده در غبار» ساخته می‌شد.

در سال پیش و همچنین امسال شاهد فیلم‌هایی مانند «ویلایی‌ها» و «دریاچه ماهی» هستیم که نشانگر این است که کسانی مانند حاتمی‌کیا و ملاقلی‌پور زمینه ساخت آثار منطبق بر مضامین واقعی و با محتوا و خوش‌ساخت و متفاوت دفاع مقدس را در دهه شصت پایه‌گذاری کردند و اکنون در جامعه توسط جوانان متعهد، خلاق و اندیشه‌مند سینما در قالب آثار سینمایی تداوم پیدا می‌کند. اما متأسفانه همچنان تبدیل نشدن این نوع آثار به ژانر فعال و تأثیرگذار اجتماعی در سینمای بیمار کشور قابل‌مشاهده است که نیاز است با توجه به این‌که این نوع سینما از قلب جامعه ما برخاسته است، فیلم‌سازان آن در شرایط انقلابی و دفاع مقدسی کشور متولد شده‌اند، چه‌بسا این فیلم‌ها باید جایگزین مرکزیت تولید فیلم در کشور شوند. به‌عبارتی مسئولان و هنرمندان در مسیری مشترک و هدفمند باید ساخت این‌گونه آثار را علاوه‌بر این‌که به جریان فعال فیلم‌سازی کشور تبدیل می‌کنند، باعث به نمایش درآمدن زندگی ایرانی اسلامی هم بشوند.

*منتقد