البته آمار پزشک به خصوص پزشک متخصص فقط مختص شهرهای کوچک و کم‌برخوردار نیست بلکه بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت سرانه پزشک در کشور ما پایین‌تر از میانگین جهانی است. موضوعی که سبب شده تا بعضی از نمایندگان مجلس طرح دوفوریتی افزایش دوبرابری ظرفیت پذیرش رشته‌های علوم پزشکی را برای سال آینده تدوین کنند. طرحی که هر چند در مرحله اولیه قرار دارد و هنوز از سوی هیئت رئیسه مجلس اعلام وصول نشده است اما به نظر می‌رسد نگاه‌ها به آن چندان مثبت نیست و به احتمال قوی برای تصویب نهایی آن راه بسیار سختی در پیش باشد.

با این همه پرسش این است که ضرورت تصویب این طرح چیست و در صورت تصویب احتمالی آیا زیرساخت‌ها برای اجرای آن در کشور فراهم است؟ و سرانجام آنکه در صورت رد طرح افزایش دوبرابری ظرفیت رشته‌های علوم پزشکی، بهترین راهکار ممکن برای افزایش سرانه پزشک در کشور و حل معضل کمبود پزشک در شهرستان‌ها و مناطق محروم چیست؟

• دانشجویان رفته برمی‌گردند

یوسف داوودی، نماینده سراب از طراحان طرح دوفوریتی افزایش پذیرش در رشته‌های علوم پزشکی می‌گوید: در سال ۹۶ جمعیت سالمندی بیش از ۴ میلیون در کشور بوده و این رقم در حال افزایش است که افزایش تعداد تحصیلکردگان در رشته‌های مرتبط با سلامت را ضروری کرده است.

نماینده سراب از خروج تعدادی جوان از کشور به خاطر تحصیل در رشته‌های علوم پزشکی به دلیل عدم موفقیت در کنکور خبر داده و یادآور می‌شود: در صورت تصویب طرح، این دانشجویان به کشور بازگشته و به تحصیل ادامه خواهند داد.

به گفته وی تعداد پذیرش دانشجوی پزشکی و رشته‌های پیرامونی آن در کشور ما پایین‌تر از کشورهای دیگر منطقه است.

داوودی عمده دلیل پایین بودن سرانه پزشکی، وکالت، داروسازی، سردفتری و دندانپزشکی در ایران نسبت به کشورهای منطقه را وجود انحصار در این مشاغل می‌خواند و می‌گوید: بدیهی است کمبود پزشک ناشی از پایین بودن ظرفیت پذیرش رشته پزشکی است؛‌ برخلاف رویه معمول در دنیا، سیاست‌گذاری و اجرا در حوزه آموزش پزشکی در کشورمان به وزارت بهداشت و خود پزشکان واگذار شده است! تعارض بین منافع صنفی پزشکان با مصالح عمومی جامعه سبب شده است تا پزشکان با کنترل ورودی رشته‌های پزشکی سعی در حفظ بازار انحصاری خود داشته باشند. در واقع صرفاً کمتر از 5/1درصد از متقاضیان ورود به رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی موفق می‌شوند؛ روند افزایش متقاضیان شرکت در آزمون تجربی از 42درصد در سال 91 به 63درصد در سال 97 رسیده است اما ظرفیت پذیرش رشته پزشکی در مدت مشابه تنها 12درصد رشد داشته است.

• تقسیم پزشک در کشور ناعادلانه است

اکبر ترکی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در پاسخ به قدس می‌گوید: اگر به آمار پزشکان کشور در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی نگاهی بیندازیم، متوجه می‌شویم که رشد بسیار خوبی در این حوزه داشته‌ایم به طوری که در حال حاضر و بر اساس گزارش سازمان نظام پزشکی حدود 180 هزار پزشک در ایران فعالیت می‌کنند.

وی با تأیید کمبود پزشک در مناطق محروم و کمتر برخوردار می‌گوید: این موضوع نیز بیشتر به سوءمدیریت در توزیع مناسب پزشک در کشور برمی‌گردد. تقسیم پزشک در کشور ناعادلانه است. افرادی که در رشته‌های مختلف علوم پزشکی به درجات بالای علمی رسیده‌اند چندان حاضر نیستند پایتخت و مراکز استان‌ها را رها کنند و به مناطق دیگر بروند. بنابراین اینکه بیاییم یکمرتبه آمار پذیرش رشته‌های علوم پزشکی در دانشگاه‌ها را دوبرابر افزایش دهیم کار درستی نیست.

ترکی معتقد است این طرح موجب کاهش کیفیت آموزش رشته‌های علوم پزشکی می‌شود و نباید اجازه داد اشتباهی که با افزایش پذیرش در رشته‌های علوم انسانی رخ داد دوباره تکرار شود. این طرح با توجه به زیرساخت‌های موجود سطح علمی دانش‌آموختگان رشته‌های پزشکی را پایین می‌آورد این در حالی است که هم اکنون پزشکان ما در دنیا از جایگاه شایسته‌ای برخوردارند و نباید با ندانم‌کاری زمینه زیر سؤال رفتن آن‌ها را رقم بزنیم.

وی همچنین از فراهم نبودن زیرساخت‌ها برای اجرای طرح یاد شده خبر می‌دهد و می‌گوید: موضوع فقط افزایش ظرفیت پزشکی نیست بحث این است که زیرساخت لازم از لحاظ نیروی انسانی، هیئت‌های علمی دانشگاه‌ها، فناوری و تجهیزات پزشکی و... برای این کار وجود ندارد. ضمن اینکه اگر زیرساخت‌ها هم فراهم باشد این طرح موجب کاهش انگیزه متقاضیان حضور در رشته‌های علوم پزشکی می‌شود که این اصلاً به نفع جامعه نخواهد بود.

این نماینده مجلس با اشاره به اینکه همین حالا 25 هزار پزشک در کشور بیکار هستند و یا در حرفه‌های دیگر مشغول‌اند، می‌افزاید: باید گزینش‌ها در حوزه پزشکی را به سمت و سویی ببریم که دانش‌آموختگان این رشته‌ها در حرفه تخصصی خود مشغول به کار شوند. البته دستگاه‌های مربوط همین کار را هم انجام می‌دهند به طوری که اکنون برای مناطق، سهمیه 30درصدی پذیرش در رشته‌های پزشکی در نظر گرفته شده است که این دانشجویان متعهد هستند پس از دانش‌آموختگی بین 10 تا 15 سال در این مناطق فعالیت پزشکی داشته باشند. یعنی به نظر می‌رسد این راهکار برای چند سال دیگر پاسخگوی نیازهای مناطق کم‌برخوردار و محروم جامعه خواهد بود با این حال قرار شده این طرح با تشکیل کمیته‌ای در کمیسیون بهداشت و درمان مورد بررسی دقیق قرار بگیرد تا اگر نیاز بود ظرفیت پذیرش در بعضی از رشته‌های خاص تا حد قابل قبولی افزایش یابد.

• این طرح تبعات منفی دارد

داوود محمدی، نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز در پاسخ به قدس می‌گوید: در اینکه نیاز به پزشک داریم و باید این نیاز از طریق دانشگاه‌های علوم پزشکی برآورده شود تردیدی نیست اما اینکه چه تعداد دانشجو باید در دانشکده‌های علوم پزشکی تربیت شوند نیاز به بررسی و کارشناسی دقیقی دارد.

از سویی دیگر به لحاظ کیفیت هم دانشجویان باید از آموزش‌های کافی برخوردار شوند. چون حوزه سلامت از اهمیت خاصی برخوردار است. باید هیئت‌های علمی، امکانات و تجهیزات آموزشی در اختیار دانشجویان باشد؛ بنابراین افزایش دوبرابری ظرفیت پذیرش دانشجو آن هم بدون مطالعه کار منطقی نیست.

وی با اشاره به ضرورت برنامه‌ریزی درست برای توزیع عادلانه پزشک در کشور، می‌گوید: بنده هیچ اعتقادی به افزایش دوبرابری ظرفیت دانشجویان رشته‌های علوم پزشکی ندارم و معتقدم اختصاص 30درصد سهمیه‌های رشته‌های علوم پزشکی به داوطلبان بومی به مرور زمان نتیجه می‌دهد و کمبود پزشک در مناطق محروم هم رفع می‌شود.

در شرایطی که موافقان و مخالفان طرح افزایش دوبرابری ظرفیت رشته‌های علوم پزشکی هر یک دلایل مختلفی را برای مخالفت و موافقت خود ارائه می‌کنند به نظر می‌رسد آنچه بیش از همه اهمیت دارد تأمین رفاه و طیب خاطر بیماران و استفاده‌کنندگان از خدمات پزشکی است که لازم است بدون توجه به گرایش‌های سیاسی و با پژوهش بیشتر در این خصوص فراهم شود.

انتهای پیام/