قدس آنلاین:  حجم زیادی از محصولات این شرکت‌ها با کالاهای تولید شده در سطح بین‌المللی قابل رقابت بوده و حتی کیفیت بهتری دارند، چنانکه رهبر انقلاب فرمودند: «بعضاً همان محصول یا تولید آن‌ها را دستگاه‌های دولتی از خارج وارد می‌کنند که این ناشی از فرهنگ اقتصاد نفتی است و باید این نگاه غلط اصلاح شود».

بی‌اعتمادی به محصولات دانش بنیان داخلی، مشکلات در روند ثبت شرکت و وجود بروکراسی اداری، کمبود منابع مالی، استفاده دستگاه‌های دولتی از محصولات خارجی، تأخیر در تأمین مالی قراردادهای بسته شده و ناتوانی در بازاریابی و تجارت محصولات از بزرگ‌ترین موانع رشد شرکت‌های دانش بنیان است که به گفته کارآفرینان، حذف آن‌ها جاده پیشرفت اقتصاد ایران را هموار می‌کند.

حمایت‌های بی‌نتیجه!

دکتر فرهاد رجالی، مدیر عامل شرکت دانش بنیان زیست فناور پیشتاز واریان که به عنوان فناور برتر مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور در حوزه دستاوردهای تجاری‌محور و درآمدزا انتخاب شده است، در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: محصولی که ما تولید می‌کنیم یک کود زیستی است که قیمت آن یک دهم نمونه مشابه خارجی است. در غیاب کالای مشابه خارجی که ارزبری بالایی نیز دارد، توانسته‌ایم بخشی از بازار این محصول را در کشور بدست بیاوریم و به مرور در حال توسعه آن هستیم. با این حال نیاز به حمایت وزارت جهاد داریم تا کشاورزان با برنامه‌های ترویجی و فرهنگ‌سازی، به سمت استفاده بیشتر از این کودها تمایل پیدا کنند، حرکتی که درحال حاضر بسیار کند صورت می‌گیرد.

رجالی می‌افزاید: وزارت جهاد همواره به این موضوع اذعان دارد که باید دنبال تغذیه تلفیقی برویم و پیگیر این موضوع نیز بوده‌اند که در کنار کودهای شیمیایی، کودهای آلی و زیستی را نیز در برنامه‌هایشان بگذارند تا این فرهنگ جا بیفتد، ولی در عمل این حمایت ملموس نشده به طوری که منجر به خریداری این کودها و توزیع در سیستم شود.

سرمایه‌هایی که در گردش نیست

این دانشیار مؤسسه تحقیقات خاک و آب با اشاره به اینکه وضعیت اقتصادی باغداران و کشاورزان خوب نیست و به همین دلیل تمایل کمتری به خریداری محصولات «های تک» دارند، می‌افزاید: همواره یکی از ارکان اصلی کار موضوع «سرمایه در گردش» شرکت است، متأسفانه یکی از پیامدهای رکود که دامنگیر ما نیز شده، این است که وقتی محصولی را می‌فروشیم مدت زیادی زمان می‌برد تا پول آن به چرخه تولید برگردد و اگر یکی دو مشتری برای پرداخت بدقولی کنند، سبب می‌شود سرمایه محدودی که شرکت دارد حبس شده و برای ادامه کار زمینگیر شویم. حال شاید شرکت‌های قدیمی‌تر که در این حوزه کار می‌کنند مشکلات کمتری داشته باشند، ولی برای شرکت‌های نوپایی مثل ما برگشت منابع حائز اهمیت است.

وی تأکید می‌کند: طرح لیزینگ برای فروش محصولات دانش بنیان توسط معاونت فناوری ریاست جمهوری که در هفته اخیر به اطلاع ما رسیده شاید بتواند در حل مشکل نقدینگی کمک کند و سازوکار آن به صورتی است که از طریق سیستم لیزینگ ۳۰ درصد پول محصول از خریدار دریافت می‌شود و ۷۰ درصد را معاونت علمی فناوری تضمین و پرداخت و این مبلغ را در بازه زمانی مشخصی از خریدار دریافت می‌کند. اگر این اتفاق بیفتد ما می‌توانیم با اطمینان بیشتری محصولات را به فروش برسانیم و به جای تمرکز بر دریافت مطالبات، به تحقیق و توسعه محصولمان بپردازیم.

معاف از مالیات نیستیم

علی یزدانیان، مدیرعامل شرکت دانش بنیان نوپویان که موفق به جوان‌سازی تیغه‌های پره‌های توربین گازی شده و از این طریق میزان خروج ارز از کشور را کاهش داده است، از طولانی بودن روند امور اداری برای این شرکت‌ها گلایه دارد.

یزدانیان در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه قرار بود شرکت‌های دانش بنیان از پرداخت مالیات معاف باشند ولی در حال حاضر ما ملزم به پرداخت مالیات شده‌ایم، می‌گوید: در حالی که انتظار می‌رود روند امور اداری برای شرکت‌های دانش بنیان تسریع شود و دریافت مجوزهای ثبت شرکت، مالیات، بیمه و غیره به صورت سیستمی انجام شود، ما مدت زیادی درگیر بروکراسی اداری و حل این مسائل هستیم تا جایی که گاهی از ادامه مسیر منصرف می‌شویم.

چرا شرکت‌های نوپا پشت در باقی می‌مانند؟

وی می‌گوید: صرف نظر از مواردی که گفته شد، مشکل اصلی ما این است که پروپوزال‌هایی (طرح و نقشه اولیه) که به عنوان شرکت‌های نوپا به صنعت می‌دهیم یک مسیری را طی می‌کند و در یک جا متوقف می‌شود و دیگر به هیچ عنوان پیش نمی‌رود تا بالاخره حذف شود، ولی شرکت‌هایی که از نظر مالی بسیار قوی هستند در تصویب طرح خود سریع به نتیجه می‌رسند.

وی با اشاره به اینکه شرکت‌های دانش بنیانی که تازه پا گرفته‌اند اگر بخواهند روی سطوح تکنولوژیک تجهیزات با دانش فنی بالا که اینجا تولید نمی‌شود کار کنند، پشت در باقی می‌مانند، تأکید می‌کند: وزارتخانه‌های مرتبط، به طرح‌های ما که دانش فنی بالایی دارد توجه نمی‌کنند و برای همین بسیاری از نقشه‌های ما در کشو میزهای اداره‌ها رها می‌شوند و به مرحله تولید نمی‌رسند.

مته حفاری نمونه را بسازید حمایت می‌کنیم

وی با اشاره به اینکه فناوری تجهیزاتی که اکنون در کشور استفاده می‌شود و ما روی آن تمرکز داریم، پایین است و طرح‌های ما می‌تواند تأثیر بسزایی در بهینه کردن آن‌ها داشته باشد، تصریح می‌کند: متأسفانه نمی‌خواهند برای آزمایش این تجهیزات هزینه کنند، در قبال پیگیری ما نیز گفته می‌شود شما باید نمونه کارتان را بسازید و به ما تحویل دهید تا ما آن را در حین کار آزمایش کنیم، اگر عملکرد خوبی داشت، با شما قراداد می‌بندیم؛ روشن است که ساخت نمونه مته حفاری که ما نقشه آن را ارائه کرده‌ایم، آن قدر هزینه دارد که نتوانیم آن را بدون حمایت تولید کنیم.

وی خاطرنشان می‌کند: اگر ستادی تشکیل و کارهای فنی و توسعه‌ای شرکت‌های دانش بنیان به آن‌ها ارائه می‌شد و این ستاد می‌توانست با عبور از روندهای اداری، طرح‌های با دانش فنی بالا را برای تأیید تا نهاد ریاست جمهوری پیش ببرد، آن وقت طرح‌های اینچنینی در وزارتخانه بلاتکلیف رها نمی‌شد، ولی وضع به گونه‌ای است که حتی شرکت‌های داخل استان هم از طرح‌های پیشنهادی حمایت نمی‌کنند.

فتح بازار؛ مشکل اصلی دانش بنیان‌ها

مسلم خانی، مشاور و کارشناس حوزه کارآفرینی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: خیلی از کارآفرینان جوان در پارک‌های فناوری و شرکت‌های دانش بنیان‌ محصولات مبتنی بر دانش فنی تولید می‌کنند که دامنه آن از محصولات دارویی و کشاورزی ارگانیک گرفته تا تجهیزات مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته صنعتی گسترده می‌شود؛ با وجود اینکه این محصولات ارزش افزوده بالایی دارند، اما فعالان این عرصه معمولاً در مسائل بازاریابی و فتح بازار با مشکل روبه‌رو هستند.

وی می‌گوید: ضعف این شرکت‌ها در معرفی محصول، مذاکرات برای ثبت سفارش، ارتباط با بازارهای بین‌المللی برای صادرات و... آن‌ها را در مرحله فروش محصول یا ایده با مشکل روبه‌رو می‌کند.

خانی می‌افزاید: با اینکه برای کسب و کارهای دانش بنیان این امکان فراهم شده که در پارک‌های فناوری مستقر شوند و از امکانات حقوقی، مالی و سخت افزاری پارک‌های فناوری استفاده کنند و صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری هم امکانات و تسهیلات خوبی برای آن‌ها در نظر گرفته است،   شرکت‌های نوپا در این حوزه به خاطر مشکلات بازاریابی، برای پایداری و ماندگاری در کسب و کار بیشتر به حمایت دولت نیاز دارند.