از چه افرادی باید احساس خطر کرد و دوری نمود؟ از چه کسانی امید خیر نمیرود و شرّ در آنان جاری است؟ در احادیث اهلبیت(ع) پاسخ این پرسش وجود دارد. ابوالحسن ثالث علی بن محمد امام هادی(ع) فرمودهاند: «مَنْ هَانَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ فَلَا تَأْمَنْ شَرَّهُ»؛ هر که خوار و ذلیل باشد بر او نفس او، پس از شرّ او در امان مباش. هرکس که نزد خویش احساس شخصیت نکند از شر او در امان نباش. به حکم این حدیث افراد بیدین و فاقد شخصیت مثبت و بیادب و افراد بیایمان که ارزش وجودی و احترامی برای خود قائل نیستند و افراد ذلیل و بیمقدار و بیارزش، بیش از دیگران ظرفیت و قابلیت انجام شرّ را دارند و بدکارترند؛ بنابراین انسانها از شر آنها در امان نخواهند بود.
«شر» بهمعنای آزار، تباهی، تبهکاری، بدخویی و شرارت است و نفس افرادی که برای خود هیچ ارزشی قائل نیستند، مقتضی صدور شر است؛ پس نباید بر انسان تسلط یابند؛ چون انسان از شر آنان در امان نخواهد بود. امام جواد(ع) نیز فرمودهاند: «من هانت علیه نفسه کبرت الدنیا فی عینه»؛ بیشک فرد خوار و ذلیل که دنیا در چشم او بزرگ است همواره و فقط به فکر دنیا و دنیاگرایی و دنیاطلبی خواهد بود و تنها منافع دنیوی خود را میبیند و منافع دیگران را زیر پا میگذارد. همچنین امام علی(ع) فرمودهاند: «من هانت علیه نفسه فلا ترج خیره»؛ در این هشدار الهی نیز وضعیت افراد خوار و ذلیل بیان شده است. چنین افرادی اهل خیر و خوبی و خدمت نخواهند بود. جمله «من هانت علیه نفسه» در هر سه حدیث وجود دارد؛ افرادی که برای خود ارزشی قائل نیستند و کرامت خود را ارج نمیدهند، افرادی هنجارشکناند و بههیچ چیز از اصول اخلاقی و ارزشی پایبند نیستند؛ بنابراین انسان از شرارت آنان در امان نیست.
نظر شما