قدس آنلاین: خبرنگاری حرفه‌ای متفاوت است. رسالت آگاهی‌بخشی و از سویی دیگر چشم و گوش بینا و شنوای مردم بودن آن را از دیگر مشاغل متمایز کرده است.
گام برداشتن در این مسیر عین خطرنگاری است. تجربه خبرنگاری با وجود حلاوتی که در آن نهفته است، گاه همراه با دشواری‌هایی است که با چشیدن طعم تلخ آن می‌توان عطای آن را به لقایش بخشید.
هفدهم مرداد، روز خبرنگار، فرصت و بهانه مناسبی است که دغدغه‌های این حرفه را از زبان خبرنگاران چند رسانه متفاوت کشورمان مرور کنیم و با سختی‌های کار خبرنگاری در حوزه‌های مختلف آشنا شویم.
به رسمیت شناخته نشدن رسانه‌ها
رضا غبیشاوی، معاون خبر پایگاه خبری عصر ایران می‌گوید: خبرنگاران در مقابل اکثر مسئولان با چالش‌های متعددی روبه‌رو هستند. چالش‌هایی نظیر به رسمیت شناخته نشدن رسانه‌ها به عنوان رسانه؛ نگاه بیشتر مسئولان به رسانه به عنوان ابزار تبلیغاتی و نه وسیله اطلاع رسانی واقعیت گراست. برخی از آن‌ها استقلال حرفه‌ای خبرنگاران را به رسمیت نمی‌شناسند و سعی در تقویت جبهه پنهان‌سازی اطلاعات و عدم شفاف‌سازی دارند.
سردبیر مجله تخصصی «روزنامه نگاری جدید» به برخی دیگر از مشکلات خبرنگاران در ایران نیز اشاره می‌کند و می‌افزاید: نخستین مشکل، ضعف بیشتر رسانه‌های ایران و دوری بخش عمده آن‌ها از فعالیت حرفه‌ای است. پس از آن، وجود نگاه تبلیغاتی دستگاه‌های مسئول به رسانه‌ها و خبرنگاران و نبود نگاه «اطلاع‌رسانی» به آن‌ها و سومین مشکل، ضعف قانون در حمایت از آزادی اطلاع‌رسانی، شفافیت و فعالیت خبرنگاران و روزنامه‌نگاران است. مشکلات شامل اجرا نشدن مواد قانون اساسی و قوانین دیگر در خصوص اطلاع‌رسانی، فعالیت رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران، ضعف ارتباط خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایرانی با هم‌صنفان خود در سایر نقاط جهان و عدم استفاده از تجربیات آن‌هاست.
حقوق خبرنگاران پاسخگوی مخارج زندگی آن‌ها نیست
محمد شفیعی، خبرنگار رادیو نیز در خصوص چالش‌های حرفه خبرنگاری می‌گوید: هنگامی که خبرنگاران سوژه‌ای را پیگیری می‌کنند ممکن است منافع عده‌ای به خطر بیفتد و می‌کوشند مانع دسترسی وی به اطلاعات دقیق شوند.
وی با اشاره به توسعه استفاده از فناوری‌های نوین ارتباطی در حوزه خبر می‌گوید: در سال‌های اخیر حوزه ارتباطات ساز و کار جدیدی پیدا کرده و موجب افرایش دغدغه‌ها و چالش‌های خبرنگاران شده است. زیرا در جامعه هر فردی که یک دستگاه تلفن همراه داشته باشد می‌تواند به عنوان یک خبرنگارنما در فضای مجازی فعالیت کند و همین مسئله موجب شده تفکیک اطلاعات درست از اطلاعات نادرست دشوار شود.
وی می‌افزاید: خبرنگاری با آنکه به عنوان شغلی سخت شناخته شده اما در جامعه ما از حقوق و دستمزد قابل قبولی برخوردار نبوده و در بسیاری از موارد، حقوق خبرنگاران پاسخگوی تأمین مخارج زندگی آن‌ها نیست.
نگاه کیمیاگری رسانه به علم
جواد ابویی، خبرنگار حوزه علمی شبکه خبر نیز به چالش‌های خبرنگاران حوزه علمی با مسئولان اشاره می‌کند و می‌گوید: از اواسط دهه ۸۰ با توجه و عنایت ویژه‌ای که مقام معظم رهبری به نقش علم و فناوری در پیشرفت و توسعه کشور نشان دادند، این حوزه وارد گفتمان سیاسی جامعه شد و به تبع آن جایگاه خبرهای علمی و پژوهشی هم در رسانه‌ها ارتقا یافت. از همین رو مدیران و سیاست‌گذاران حوزه علم و فناوری کشور هم برای اطلاع‌رسانی در خصوص برنامه‌ها و دستاوردهای این حوزه بیش از گذشه فعال شدند. اما اتفاقی که در این حوزه در حال رخ دادن است و به نوعی می‌توان گفت به یک آفت تبدیل شده، این است که فقط از موفقیت‌های این حوزه گفته می‌شود. در حالی که سیاست‌گذاری در این زمینه نیز مانند سایر حوزه‌ها، دچار آسیب‌ها و پیامدهای ناخواسته‌ای است که باید آن‌ها را هم اطلاع‌رسانی کرد.
وی می‌افزاید: برخی از روابط عمومی‌ها با تخصیص بودجه‌های دولتی به جای فراهم کردن شرایط تولید اخبار برای رسانه‌ها و ایجاد امکان نقد و پایش عملکرد دستگاه مورد نظر، خود به صورت مستقیم وارد فرایند تولید خبر و محتوای رسانه‌ای شده و به صورت مشارکتی یا در قالب رپورتاژ آگهی، تولیدات مورد تأیید خودشان را از رسانه‌ها پخش می‌کنند. طبیعی است که در چنین فضایی صدای نقدها و چالش‌هایی که در این حوزه وجود دارد، حتی به گوش مسئولان همان حوزه هم نمی‌رسد و فرصت بازنگری در تصمیم گیری‌ها و اصلاح برخی سیاست‌ها از دست می‌رود.
کتمان واقعیت‌ها از سوی مسئولان
مرجان حاجی رحیمی، سردبیر خبرگزاری شهر نیز بزرگ‌ترین چالش حرفه خبرنگاری را کتمان بعضی از واقعیت‌ها از سوی برخی از مسئولان عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: نگاه خبرنگار به موضوعات یک نگاه ملی است. او می‌کوشد در راستای حفظ منافع ملی قلم بزند، اما متأسفانه مصلحت‌اندیشی و سیاسی‌بازی برخی از مسئولان مانع دستیابی خبرنگاران به واقعیت‌ها شود.
وی با اشاره به یکی دیگر از چالش‌های امروز خبرنگاران می‌افزاید: فعالیت افراد غیر خبرنگار و غیرحرفه‌ای در فضای مجازی موجب شایعه‌پراکنی در جامعه شده که این مسئله منافع جمعی مملکت را به مخاطره می‌اندازد.
به گفته وی، خبرنگاری حرفه‌ای است که انجمن صنفی حامی ندارد؛ همه اصناف از قهوه خانه داران گرفته تا رانندگان، قصابان، املاک، طلا فروشان، آرایشگران، پزشکان و پرستاران و... همه اتحادیه یا انجمن صنفی دارند، اما خبرنگاران هیچ اتحادیه صنفی غیرسیاسی ندارند که در شرایط لازم بتواند از حقوق آن‌ها دفاع کند، به همین دلیل هستند خبرنگارانی که سال‌ها برای رسانه‌ای کارکرده و قلم زده‌اند اما از پوشش بیمه‌ای و حقوق و مزایای کافی برخوردار نبوده و یا با عناوینی غیر از خبرنگاری بیمه شده‌اند که این ظلم بزرگی در حق خبرنگاران است. اگر آنان واقعاً عاشق کارشان نباشند نمی‌توانند این حرفه را ادامه دهند.
گستردگی سوژه‌ها و رصد دائم مطالب
مینا افرازه، خبرنگار پارلمانی روزنامه قدس می‌گوید: لازمه شغل خبرنگاری به‌خصوص حوزه خبرنگاری مجلس، رصد و پیگیری دائم مطالب و آنلاین بودن است که محدود به زمان ساعات کار اداری یا حضور در محل کار نیست.
افرازه ادامه می‌دهد: متأسفانه اغلب نمایندگان، رسانه‌ها و خبرنگاران وابسته به آن را نوعی بلندگو و تریبون برای خود می‌بینند که اگر خبرنگار سؤالی همسو و در مسیر منافع یا مصالح نماینده از آنان نپرسد به جواب روشنی نخواهد رسید و در واقع نماینده به راحتی از مطالبه‌گری خبرنگار به نیابت از عموم جامعه شانه خالی می‌کند.
به گفته افرازه، معضلی که نه تنها خبرنگاران پارلمانی بلکه عموم خبرنگاران وابسته به طیف‌های مختلف با آن مواجه‌اند، نبود امنیت شغلی و درآمد پایین آن‌هاست که در همین زمینه، آمد و رفت مدیران و مسئولان رسانه‌ای ممکن است عدم امنیت شغلی خبرنگار را تحت تأثیر قرار دهد. حمایت از امنیت شغلی و نیز آزادی عمل خبرنگار از سوی نهادهای مربوطه می‌تواند به سالم ماندن جامعه رسانه‌ای، افزایش اطلاع‌رسانی و آگاهی عمومی و نیز پاسخگویی هرچه بیشتر نمایندگان و مسئولان منجر شود تا خبرنگار با قلم خود تبدیل به یک مطالبه‌گر حقوق مردم و افشا کننده مشکلات و فسادها گردد.
انعکاس کاستی‌ها و واقعیت‌ها
اما مهیار میرزاپور، مسئول بخش خارجی سایت طرفداری معتقد است: خبرنگاری در حوزه‌های اجتماعی و سیاسی دشواری‌های بیشتری نسبت به سایر حوزه‌های خبری دارد و همکاران این حوزه چالش‌های بیشتری را تجربه می‌کنند.
میرزاپور ادامه می‌دهد: نبود امنیت شغلی و پایین بودن حقوق و دستمزد خبرنگاری مهم‌ترین دغدغه فعالان این حرفه است که در برخی از موارد موجب محدودیت خبرنگاران می‌شود و به آن‌ها اجازه نمی‌دهد آن‌گونه که باید، کاستی‌ها و واقعیت‌ها را انعکاس دهند، چرا که در چنین شرایطی مدیران دولتی، رسانه را محکوم به جوسازی و سیاه نمایی می‌کنند و ممکن است آینده شغلی خبرنگاران به مخاطره افتد.
انتهای پیام/
نظر شما