حمید سوری، در برنامه پرسشگر شبکه آموزش سیما، گفت: قبل از تصویب برنامه‌های مهمی همچون برنامه پنج ساله توسعه، باید نقدهایی داشت تا مورد توجه سیاستگذاران قرار گیرد و امیدواریم مجلس از افراد مستقل و منتقد دعوت و صحبت‌های آن ها را بشنود و در تصمیم گیری و اصلاحات و تغییرات، آن ها را مورد توجه قرار دهد.

وی به بیان ویژگی‌های برنامه نویسی پرداخت و افزود: یکی از ویژگی‌های برنامه‌ها این است که حتماً باید مبتنی بر نتیجه بوده و نتیجه آن قابل سنجش، ارزشیابی، نظارت و پایش باشد. نکته دوم اینکه حتماً برنامه باید مبتنی بر شواهد علمی بومی با نگاهی به آنچه در دنیا می‌گذرد، باشد. سلامت یک حوزه پویا است و حتی ممکن است برنامه یا نسخه دو سال پیش به درد زمان کنونی نخورد. نکته سوم اینکه حتماً باید در برنامه، نگاه سیستمی وجود داشته باشد و هیچ کدام از اجزای برنامه، جزیره مستقل نیستند و حوزه سلامت نیز از آن مستثنی نیست.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به مشکلات دوران پساکرونا اشاره و خاطرنشان کرد: در این دوران مشکلات پساکرونا هنوز هم دامن خیلی از کشورها را رها نکرده و در کشور ما که تحریم هم بوده ایم، مشکلاتی را ایجاد کرده که باید به مسائل، هشیارانه تر توجه کنیم و لازم است که برنامه ریزی مناسبی برای این دوران سخت داشته باشیم. کتابی در سال ۲۰۱۹ جایزه نوبل شد که عنوان آن اقتصاد خوب برای دوران سخت بود و فصل بزرگی از آن مربوط به حوزه سلامت و اقدامات دولت آمریکا در زمان اوباما در حوزه سلامت است.

سوری یادآور شد: اقتصاد سخت با موضوعاتی مانند بحران‌های زیست محیطی و گرمایش زمین، مهاجرت‌های پیش بینی نشده و درگیری‌های حوزه آب موجب می‌شود که الگوهای سلامت و تعامل آن با سایر بخش‌ها، دارای پیچیدگی و بی ثباتی بیشتر شود. مستندات علمی بومی حوزه سلامت باید از قبل در برنامه توسعه مورد توجه قرار می‌گرفت.

برنامه توسعه هفتم آرمان خواهانه و آرزومندانه است

وی، لایحه برنامه توسعه هفتم را آرمان خواهانه و آرزومندانه دانست و گفت: لایحه برنامه هفتم توسعه، قابل حصول و دستیابی نیست. بحث منابع مالی حوزه سلامت فقط مربوط به کاهش پرداختی از جیب مردم و اخذ دوباره از مردم از محلی دیگر نیست، بلکه منابع مالی حاصل از مالیات و فروش نفت است اما هنر یک برنامه، به حداقل رساندن هزینه‌های درمان است نه اینکه همانند شرایط کنونی پزشک، بیمارستان و بیمار نارضایتی داشته باشند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه گردش مالی حوزه درمان زیاد و در حدود ۷۰۰ هزار میلیارد تومان است، گفت: منابع زیادی در حوزه درمان هزینه می‌شود اما ارتقای سلامت جامعه متناسب با منابعی که هزینه می‌کنیم، نیست و مردم رضایتمندی بالایی از نظام سلامت ندارند. نظام سلامت ما هنوز شکل نگرفته و بیمه، دولتی است اما وقتی تنوعی از سازمان‌های مختلف در این حوزه وجود دارد و هر کسی برای خودش یک تشکیلات، درمانگاه و بیمه تکمیلی دارد، نظام سلامت شکل نمی‌گیرد. در کشور، طرح تحول سلامت را تجربه کردیم که انتقادات زیادی به آن داشتیم و معتقد بودیم که تحول در سلامت به معنای تحول در درمان و تخصیص منابع مالی زیاد نیست؛ در این طرح تقاضاهای القایی در جامعه افزایش یافت و نسبت استفاده از خدمات تصویربرداری و تشخیصی در کشور ما، چند برابر کشورهای توسعه یافته دنیا است.

سوری از استهلاک و کهنه شدن دستگاه‌ها و تجهیزات پزشکی و تشخیصی و آزمایشگاهی به عنوان یکی از مشکلات حوزه سلامت یاد کرد و گفت: در استانی درس می‌خواندم که سه میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت و فقط یک دستگاه MRI در آن وجود داشت که هفته‌ای دو روز، فعال بود اما در کشورمان در مناطق کم جمعیت، MRI وجود دارد اما بازهم مردم ناراضی هستند.

عدالت با برابری متفاوت است

وی با بیان اینکه عدالت با برابری متفاوت است، گفت: عدالت به این معنی است که فضایی ایجاد شود که هر کسی به فراخور نیازش، از حداقل خدمات بهداشتی و درمانی بهره مند شود. شکل گیری خانه‌های بهداشت و تشکیل شبکه بهداشت و درمان کشور، یک اقدام عادلانه در حوزه سلامت و جزو افتخارات کشور بوده است. در دوره دفاع مقدس، هیچ اپیدمی گسترده‌ای نداشتیم و مدیرکل اسبق یونیسف گفته بود که تنها دو کشور جنگ طولانی داشتند اما اپیدمی گسترده در آن وجود نداشت، یکی انگلستان و دیگری ایران. این افتخار به برکت دستگاه‌های پیشرفته مانند پت اسکن و MRI نبود بلکه به دلیل خدمات ارزنده بهورزان و فعالیت‌های شبکه بهداشت و درمان کشور بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر لزوم استفاده از صاحبنظران منتقد و مستقل در تدوین برنامه هفتم توسعه، یادآور شد: در حوزه برنامه ریزی، چند اصل از جمله عدم تعارض منافع باید رعایت شود. در کشور ما توزیع جمعیت پراکنده است و برنامه‌ای که برای دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی در استان‌هایی مانند کرمان، سیستان و بلوچستان با مازندران متفاوت است و در برخی مناطق مجبور هستید برای افزایش دسترسی به خدمات، اصول بدون انعطاف را بهم بریزید.

سوری تاکید کرد: باید متناسب با فرصت‌ها، تهدیدها و نقاط قوت و ضعف، خلاءها شناسایی شوند و برای آن، استراتژی تعریف کنیم. نمی‌دانیم که تدوین کنندگان لایحه برنامه هفتم توسعه، تعارض منافع داشته اند یا خیر. برای اینکه برنامه یا مداخله‌ای اجرا شود، اولین عنصر، خواست و تمایل به انجام آن کار در تمام ارکان آن بخش است. دومین عنصر، تعهد به اجرای آن کار و سوم، وجود منابع است.

آرزوهایی که در برنامه ششم توسعه تحقق نیافته

وی به بررسی ویژگی‌های مثبت لایحه برنامه هفتم توسعه در حوزه سلامت پرداخت و گفت: پوشش کامل بیمه سلامت برای آحاد جامعه، حمایت از فقرا، کاهش ضریب جینی، توسعه سلامت الکترونیک و بانک‌های اطلاعاتی از ویژگی‌های مثبت این لایحه است اما نباید در چارچوب‌های آرزوهای تکراری قرار گیرد. در برنامه ششم توسعه، طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، حدود ۳۴ تا ۴۰ درصد از برنامه ششم، تحقق یافته بنابراین برنامه ششم هم غیرواقع بینانه و آرزومحور بوده و رشد اقتصادی برای تأمین منابع مالی برنامه ششم، هرگز محقق نشده است.

سوری یادآور شد: تورم پیش بینی شده در برنامه ششم توسعه باید ۸.۸ درصد بود که به ۴۰ درصد رسیده و بیکاری از ۸.۶ درصد به ۹.۲ درصد افزایش یافته و سهم اعتبارات پژوهش که قرار بود به ۱.۵ درصد برسد، تکان نخورد و تورم و عدم تحقق رشد اقتصادی، تأثیر خودش را بر اعتبارات پژوهشی گذاشت. رویکرد محله محوری را در عرصه کرونا داشتیم که نگذاشتند در بخش‌های مختلف، تسری پیدا کند و مشارکت عملی با پاسخ مشخص با اجرای چنین طرح‌هایی، محقق می‌شد اما چرا از اجرای آن، غفلت می‌کنید. وزیر بهداشت در زمان رأی اعتماد تاکید کرد که طرح شهید سلیمانی را اجرا می‌کنیم که از آن موقع، این طرح حذف شد.

نمی‌توان در تهران نشست و برای کل کشور تصمیم گیری کرد

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه ایران در منطقه‌ای آسیب پذیر از نظر تهدیدات سلامت و بیماری‌ها قرار دارد، گفت: ایران محل برخورد حداقل سه منطقه اپیدمیولوژیک است و شاهد تنوع بیماری‌ها هستیم و نمی‌توان در تهران بنشینیم و برای کل کشور تصمیم گیری کنیم. در کرونا هم چنین رویکردی، ثابت شد. الان دلیلی ندارد که همه چیز در تهران و یک وزارتخانه تعریف و برای اجرا به کشور، ابلاغ شود بلکه باید به استان‌ها تفویض اختیار کرد تا برنامه‌های مورد نظرشان را پیشنهاد بدهند و اجرایی کنند و یا حداقل، اقلیم بندی و تمرکز زدایی صورت گیرد همانگونه که در برخی کشورها، ایالت‌ها برای خودشان برنامه ریزی و اجرا دارند و یک چتر عمومی و سند بالادستی برای کل کشور دارند اما هر استان، برنامه‌های متفاوت و مترقی در حوزه سلامت دارند.

مستندات آمارهای لایحه برنامه هفتم توسعه مشخص شود

وی عنوان کرد: در لایحه برنامه هفتم توسعه مشخص شده که ضریب جینی باید از ۳.۹ به ۳.۲ درصد برسد اما مستندات این شاخص باید مشخص شود. امروز در سایت سازمان ملل و بانک جهانی، آخرین گزارش را دیدم که البته در کشور ما اجازه دسترسی به داده‌ها را نمی‌دهند و مجبور هستیم به سازمان‌های بین المللی، پناه ببریم و دوستان اعتراض می‌کنند که آمارهای آن سازمان‌ها نادرست است اما در صورت صحیح بودن ادعای شأن، از حقوق کشور باید دفاع کنند و اگر هم اعداد، صحیح است چرا به مردم دروغ می‌گویید. در گزارش سازمان ملل، ضریب جینی ایران، بالاتر از ۳.۹ درصد بوده که در لایحه برنامه، عدد ۳.۹ درصد در نظر گرفته شده و باید مستندات آن مشخص شود.

صادرات دو میلیون دلاری دارو در برنامه هفتم غیرواقع بینانه است

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، صادرات دو میلیون دلار دارو را عددی غیرواقع بینانه عنوان و اظهار کرد: در تمام برنامه‌های توسعه، ممنوعیت داشتن بیش از یک شغل، ذکر شده اما وقتی از عهده آن بر نمی آییم، چرا سر خودمان را کلاه می‌گذاریم. وارد دهه پنجم انقلاب اسلامی می‌شویم، هنوز هم حرف‌هایی می زنیم و با ایده آل ها می‌خواهیم زندگی کنیم. کارمند معمولی الان با داشتن یک شغل نمی‌تواند زندگی کند.

وی تاکید کرد: آیا در لایحه برنامه هفتم توسعه برای مبارزه با فساد، چیزی بیان شده است. در نظام سلامت فساد در حوزه‌های مختلف دارو و واکسن داریم، آیا به آن ها توجهی شده است. توان وزارت بهداشت برای مسئولیتی که همه امور به آن سپرده شده، کافی نیست؛ چون تعاملات سیاسی و نیروی کارشناسی را به میزان کافی ندارد.