به گزارش قدس آنلاین، بدون شک یکی از اهداف اصلی روسیه از اتخاذ این سیاسیت افزایش نفوذ خود در غرب آسیاست. از سوی دیگر به نظر می‌رسد روسیه تلاش می‌کند از فشارهای بین‌المللی درباره جنگ اوکراین و انزوای خود در جامعه بین‌المللی بکاهد. در این بین، شرایط و تحولات کنونی منطقه و مواضع روسیه درباره غزه تا اندازه‌ای موجب تعمیق روابط ایران و روسیه نیز شده یا اگر بخواهیم بهتر بگوییم، در مسیری که دو کشور قبل از شروع عملیات طی می‌کردند، مانعی ایجاد نکرده است.
اما اینکه «تغییر موضع روسیه تا چه میزان پایدار بوده و تأثیرات جنگ غزه بر روابط دو کشور چه خواهد بود» پرسشی است که حمید حکیم، کارشناس مسائل روسیه به آن پاسخ داده است.
تأثیر جنگ غزه بر روابط ایران و روسیه و سیاست‌های منطقه‌ای دو کشور چگونه است؟ آیا می‌توان سیاست حمایتی روسیه از غزه را به عنوان چرخش موضع اساسی و همسویی حداکثری راهبردهای این کشور با ایران دانست؟
شرایط کنونی ارتباط و مناسبات میان روسیه و رژیم صهیونیستی و تنش آن‌ها را نمی‌توان ناشی از تغییر صددرصدی راهبردهای روسیه دانست. روسیه در راستای منافع و قدرت بازیگری خود و باتوجه به شرایط پیش آمده عمل می‌کند. گرچه روسیه، چین و ایران مدعی مبارزه با جهان تک‌قطبی و هژمونی آمریکا در منطقه هستند، اما روسیه و چین روابط نزدیکی با آمریکا دارند. همچنین موضع ضداسرائیلی روسیه با موضع آمریکا متفاوت بوده، اما با موضع ایران هم‌راستاست. از سوی دیگر رژیم صهیونیستی به عنوان نماینده و بازوی اجرایی غرب در منطقه شناخته می‌شود و طبیعی است در ماجرای جنگ غزه هم به عنوان نمادی از غرب و در ذیل سیاست کلان ضدغربی روسیه قرار گیرد. بدین ترتیب وقتی روسیه در برابر غرب می‌ایستد، قطعاً به موازات آن نگاه به رژیم اسرائیل به عنوان نماینده غرب در منطقه را هم درنظر دارد.
باتوجه به جنایات و اقداماتی که رژیم اشغالگر در منطقه انجام می‌دهد، همراهی با این رژیم تبعات جالبی برای روسیه نخواهد داشت. در مجموع گرچه روسیه در این سه محور (مبارزه برای جهان چندقطبی، رویکرد ضدغربی و حمایت از فلسطین) با ایران همسو است، اما نباید این موضع‌گیری را دائمی دانست. باتوجه به اینکه منافع ملی برای هر کشوری در اولویت است، ممکن است چرخش موضع و روابط ناپایدار و پرنوسان روسیه با اسرائیل پیش آید. همان‌طور که روسیه با آمریکا روابط خوبی دارد و در عین حال مخالف نظام تک‌قطبی به رهبری آمریکاست. همین موضوع در ارتباط روسیه با رژیم صهیونیستی نیز صدق می‌کند. روسیه جنایات صهیونیست‌ها را محکوم می‌کند و بر آتش‌بس تأکید دارد، اما از سوی دیگر ارتباط با این رژیم را ادامه می‌دهد؛ بنابراین نمی‌توان همسویی مواضع منطقه‌ای روسیه با ایران را پایدار دانست و بر آن تکیه کرد.
روسیه بر راه حل دو کشوری درباره غزه تأکید می‌کند اما ایران صرفاً بر حق مشروع فلسطینیان و همه‌پرسی اصرار دارد. تأثیرات این اختلافات بر روابط ایران و روسیه و راهبردهای منطقه‌ای آنان چیست؟
همکاری‌ها یا نقطه تمایزات میان ایران و روسیه در ارتباط با غزه را باید ذیل سیاست کلان روسیه بررسی کرد. رویکرد روسیه درباره آینده غزه و فلسطین براساس منافع آن در منطقه و براساس شرایط و اقدامات و تصمیمات سایر بازیگران تنظیم شده است. در واقع، اقدامات و رویکردهای روسیه در راستای سیاست توازنی است که در منطقه تعریف می‌کند. همچنین روسیه به ارتباط و تعاملات خود با آمریکا و غرب نیز توجه دارد. برای بررسی میزان تأثیرگذاری جنگ غزه بر سیاست‌های منطقه‌ای ایران و روسیه و همچنین روابط میان این دو کشور باید تعاملات و نقش آفرینی آنان در منطقه را مدنظر قرار داد.
سیاست ایران درباره فلسطین و حتی مسائل منطقه‌ای بسیار روشن و مشخص است؛ یعنی مبانی و محورهای سیاست ایران شفاف است. اما در مقابل شاهدیم روسیه در موضع‌گیری و ایفای نقش تغییرات بسیاری دارد. تأثیرگذاری چنین تضادهایی بر روابط ایران و روسیه در سایه تحولات منطقه‌ای قابل تعریف است و در همین راستا تعاملات روسیه با آمریکا و رژیم صهیونیستی نیز بر اختلافات درباره غزه مؤثر خواهد بود.
در صورت تشدید درگیری‌ها و سرایت جنگ غزه به سطح منطقه میان اسرائیل و ایران و نیروهای طرفدار آن، آیا اهداف و موضع فعلی روسیه آن را به حمایت از ایران مجاب خواهد کرد؟
این موضوع چندان محتمل نیست، البته در عالم سیاست نمی‌توان موضوعی را به صورت صفروصدی پیش‌بینی کرد. اگرچه رژیم صهیونیستی و برخی مقامات غربی موضوع گسترش دامنه جنگ را مطرح می‌کنند، اما واقعیت این است که در صورت گسترش دامنه درگیری، تبعات و عواقب سنگینی متوجه این رژیم خواهد بود. همچنین مردمان منطقه برخلاف دولت‌های خودشان خواهان اسرائیل نیستند. بنابراین حرکت خودجوش و درون‌زا و درون‌منطقه‌ای را شاهدیم که برپایه حرکت‌های مردمی بوده و فعالیت‌ها و تأثیرات آن گسترده است. در چنین شرایطی، اگر تحولات به سمت گسترش تنش در منطقه پیش برود، روسیه کماکان براساس راهبرد منفعت‌محور خود به مسئله ورود خواهد کرد. بنابراین، در این صورت جایگاه و نقش ایران در منطقه و میان کشورهایی همچون عراق و سوریه و توان بازیگری آن برای روسیه مهم است. قطعاً روسیه توان گروه‌های مقاومت را در نظر می‌گیرد و تلاش می‌کند گام‌های بعدی رژیم صهیونیستی و حامیانش را بسنجد. روسیه منافع را درنظر می‌گیرد و بر همین اساس سیاست‌ها را می‌چیند. به نظرم در سطح کلان روسیه هیچ‌گاه وارد درگیری مستقیم با نیروهای طرفدار ایران نمی‌شود و مطابق همان سیاست «نگاه متوازن به منطقه» و تعامل با همه بازیگران اقدام می‌کند. اگرچه در پیگیری این سیاست امکان دارد به‌طور مقطعی یکی از طرفین وزن و جایگاه بیشتری داشته باشد، اما روسیه در نهایت سعی خواهد کرد توازن را رعایت کند و ارتباط با سایران را مدنظر داشته باشد.
نظر شما