بررسی‌ها نشان می‌دهد که سرانه مصرف گاز طبیعی در بخش خانگی در ایران به شکل قابل‌توجهی بالاست. کارشناسان اعتقاد دارند دلایل متعددی از جمله پایین بودن قیمت گاز، استاندارد نبودن وسایل گازسوز، استاندارد نبودن ساختمان سازی در کشور و مسائل دیگر در این امر دخیل هستند.
مهم اینکه، مصرف بی رویه با دامن زدن به کسری تراز گاز کشور در فصل زمستان به قطع گاز صنایع عمده، استفاده غیراقتصادی از سوخت‌های مایع (همچون گازوئیل و مازوت) در نیروگاه‌ها و آلودگی‌های محیط زیستی می انجامد و متعاقباً زیان‌های اقتصادی قابل‌توجهی بر اقتصاد ملی وارد می کند.
بررسی دقیق ساختار مصرف مشترکین گاز طبیعی در بخش خانگی نشان می‌دهد که عمده مردم مصرفی مناسب و در الگوی مصرف دارند. این در حالی است که اقلیت مطلقی که کمتر از 3 درصد از مشترکین را تشکیل می دهند، مصارف نامتعارفی دارند. این مشترکین میانگین مصرفی 5 برابر بیشتر از مشترکین کم‌مصرف را ثبت کرده اند.
توزیع رفاهی مشترکین پرمصرف نیز نشان‌دهنده آن است که عمده پرمصرفین از اقشار مرفه جامعه هستند. همچنین بررسی الگوی مصرف گاز طبیعی در مناطق مرفه شهری نیز مؤید آن است که مناطق مرفه، الگویی به‌وضوح پرمصرف‌تر از سایر مناطق دارند.
دولت به دنبال واقعی سازی قیمت هاست، واقعی کردن با گران کردن متفاوت است
برخی پیشنهاد می دهند با اصلاح قیمت گاز طبیعی برای پرمصرفین، زمینه ی کاهش مصرف را به وجود بیاوریم. نظرات فریدون عباسی، عضو کمیسیون انرژی مجلس را در این خصوص جویا شدیم که در ادامه می خوانید.
عباسی در خصوص روش تعرفه گذاری پلکانی گاز و اثرگذاری آن در مدیریت مصرف تصریح کرد: یکی از راه هایی که می توانیم مصرف را کنترل کنیم، واقعی سازی قیمت هاست. واقعی کردن با گران کردن متفاوت است.
وی ادامه داد: گازی که تولید می شود، پروسه ی طولانی ای شامل اکتشاف، استخراج، بردن گاز به پالایشگاه های گازی و تبدیل کردن آن به گاز قابل مصرف در مصارف خانگی و صنایع است. باید برآورد کنیم که هزینه ی تمام شده ی گاز چقدر است و برای سر پا ماندن این صنعت، گاز با توجه به قیمت های جهانی با چه قیمتی باید به دست مصرف کننده برسد.
مردم باید بدانند که دولت نمی تواند از منابع دیگر بردارد و در حوزه نفت و گاز هزینه کند
عضو کمیسیون انرژی مجلس خاطرنشان کرد: باید به این بررسی بپردازیم که هزینه ی توسعه ی میادین گازی و نگهداشت مخازن و تولید چقدر است. مردم باید در جریان باشند که با چه هزینه ای گاز از زیر زمین استخراج می شود و به دست آن ها می رسد. مردم باید آگاه باشند که دولت نمی تواند از منابع دیگر بردارد و در حوزه ی نفت و گاز هزینه کند. این صنایع خودشان باید هزینه ی سرمایه گذاری های مجدد را به دست بیاورند. در این شرایط، لازم است قیمت ها واقعی شود.
عباسی گفت: به منظور واقعی سازی قیمت گاز می توانیم از روش تعرفه گذاری پلکانی استفاده کنیم. در این سازوکار، حد مشخصی از گاز برای رفاه عموم مردم به صورت گاز یارانه ای در نظر گرفته می شود. کسی که خانه ی بزرگتری دارد، قاعدتاً درآمد بیشتری دارد. یا کسی که می خواهد خانه اش را تا دمای بالایی گرم کند و یا از لباس گرم استفاده نکند، باید هزینه ی اضافه مصرف خود را بپردازد.
وی ادامه داد: قرار نیست در روش تعرفه گذاری پلکانی از مصارف معقول و بهینه خانوارها قیمت غیریارانه ای اخذ شود. و مشترکان درون الگوی بهینه از گاز با قیمت یارانه ای بهره می برند. در تعرفه گذاری پلکانی هدف این است که جلوی مصارف غیرمعقول و بعضا غیرضرور و لاکچری را بگیریم و کسانی که خارج از الگوی مصرف از گاز استفاده می کنند، هزینه ی اضافه مصرف خود را با قیمت های بالاتری بپردازند.
تعرفه مشترکانی که بالاتر از الگو از گاز استفاده می کنند به صورت پلکانی تعیین می شود
عضو کمیسیون انرژی مجلس خاطرنشان کرد: تعرفه مشترکانی که بالاتر از الگو از گاز استفاده می کنند، به صورت پلکانی تعیین می شود. در پلکان اول، اضافه پرداخت چشمگیری نداریم. اما کسانی که اصطلاحاً بدمصرف هستند و استفاده ی غیرمعقول از گاز دارند، باید هزینه ی آن را بپردارند.
عباسی با اشاره به این موضوع که روش تعرفه گذاری پلکانی راهکار معقولی برای دریافت هزینه ی گاز مشترکان در بخش خانگی است و به مدیریت مصرف کمک می کند، تصریح کرد: در اعمال این روش باید ملاحظاتی را مدنظر داشته باشیم.
وی ادامه داد: به طور مثال، برخی شهرهای کشور سرد هستند و باید سطح معقول مصرف گاز برای این شهرها نسبت به مناطق گرم کشور بیشتر باشد. از طرف دیگر، برای مناطق گرم کشور باید سطح مصرف استاندارد برق را بالاتر در نظر بگیریم.
وی ادامه داد: تمامی سیاست گذاری ها در زمینه ی انرژی باید موضوع عدالت را در نظر داشته باشیم. مشخص کردن سطوح مختلف مصرف استاندارد با توجه به وضعیت آب و هوای شهرها و مناطق مختلف به این امر کمک می کند.
نظر شما