دست‌کم نیمی از جمعیت زائران حرم مطهر امام رضا(ع) را بانوان تشکیل می‌دهند و لازم است به منظور تسهیل در زیارت این دسته از زائران برنامه‌ریزی‌های دقیقی انجام شود تا در فضایی امن و آرام از خدمات رفاهی و معنوی در حرم مطهر رضوی بهره بیشتری ببرند. از گذشته رواق‌هایی چون دارالحکمه، دارالضیافه، دارالفیض، حاتم‌خانی، توحیدخانه، دارالشرف، دارالشکر، الله‌وردی‌خان، دارالسعاده و رواق حضرت معصومه(س) با کاربری عبادی و زیارتی مخصوص بانوان در نظر گرفته شده بود و از سال ۹۵ نیز رواق حضرت زهرا(س) برای نخستین بار با هدف برگزاری برنامه‌های فرهنگی و تبلیغی خاص بانوان در فضای زیرین صحن آزادی گشایش یافت.

رواق حضرت زهرا(س) مکانی است تا بانوان با آرامش بیشتری در حرم امام رضا(ع) زیارت کنند و میزبانی خدمه خواهر، فراهم آوردن امکانات رفاهی بیشتر و نیز تنوع و کیفیت بالای برنامه‌های فرهنگی در این رواق نقش مؤثری در خدمت‌رسانی به بانوان ایفا کرده است.

گسترش خدمات خدمه خواهر در رواق‌ها

بر اساس سیاست‌های جدید آستان قدس رضوی از اسفند سال ۹۵ تمامی امور خدمتی در رواق‌ها، کفشداری‌ها و فضاهای زیارتی ویژه بانوان زائر در حرم مطهر رضوی به خواهران خدمه محول شده است. این خدمت با کفشداری شروع شد و پس از آن با توجه به ظرفیت و نیازهای موجود، بیشتر خدمات رواق‌های خواهران نیز به خانم‌های خدمه سپرده شد. ۱۳ آبان‌ ماه ۹۵ کفشداری شماره‌های ۱ و ۲ در رواق دارالولایه افتتاح شد. پس از آن کفشداری شماره ۶ و سپس ۵ در دارالحکمه راه‌اندازی شد و اینک امور کفشداری بانوان در کفشداری‌های شماره ۱/۶، ۹، ۱۷ و ۲۰ به ترتیب در رواق‌های دارالحکمه، دارالولایه، امام خمینی(ره) و رواق حضرت زهرا(س) به عهده خدمه خواهر است.

مسئول خواهران خدمه حرم مطهر رضوی در این ‌باره می‌گوید: در حال حاضر ۲هزار خدمه خواهر در ۱۶ شیفت ۱۲ ساعته به بانوان خدمت می‌کنند که ۲۴۳ نفر از آنان تاکنون توانسته‌اند حکم تشرفی خدمت را دریافت کنند.

سیده‌معصومه حسینی ادامه می‌دهد: خدمه خواهر علاوه بر خدمت کفشداری، خدمت تطهیر در رواق‌های حضرت زهرا(س) و حضرت معصومه(س) و رواق‌های مرکزی ویژه بانوان در مجاورت روضه منوره را نیز بر عهده دارند.

او می‌گوید: همچنین خدمات انواریاری، مهریاری، جمع‌آوری و چینش صندلی‌های همراه، تنظیف و غبارروبی در رواق‌های مرکزی و زیرزمینی ویژه بانوان و نیز سقایی رواق امام خمینی(ره) و خدمات نماز در صحن‌های مرکزی حرم مطهر رضوی به خدمه خواهر واگذار شده است.

مسئول خواهران خدمه حرم مطهر رضوی می‌افزاید: خدمات مراسم اعتکاف بانوان در حرم مطهر و مسجدهای وابسته، انتظامات چایخانه صحن قدس و خدمت‌رسانی به بانوان در ایستگاه‌های زائران پیاده در دهه آخر صفر نیز از دیگر مسئولیت‌های بانوان خدمه است.

جایی برای آرامش مادران زائر و کودکانشان

پس از برنامه‌ریزی برای بازی کودکان در بخش‌هایی همچون مهدالرضا(ع) حرم مطهر رضوی، این نیاز احساس شد تا امکانی نیز برای تأمین رفاه مادران شیرده و نوزادان آنان در حرم منور رضوی فراهم شود. به این ترتیب خدمت ارائه کالسکه در بخش امانات ویلچر ورودی‌های حرم مطهر افزوده شد و مکان‌هایی در دفاتر امور پیداشدگان حرم رضوی برای شیردهی مادران و تعویض لباس و پوشک کودکان آنان اختصاص یافت.

مسئول بخش پیداشدگان حرم رضوی با اشاره به هدف تکریم مادران و تأمین رفاه حال آنان در زیارت، می‌گوید: با توجه به وجود دوربین‌های مدار بسته حرم مطهر و نیز شلوغی رفت ‌و آمد در صحن‌ها و رواق‌ها، مادران برای دریافت خدمات مادر و کودک به دفاتر مربوط در باب‌الرضا(ع)، ورودی طوسی، دارالحجه و صحن‌های انقلاب و کوثر هدایت می‌شوند.

پروانه امین ‌داور می‌افزاید: راه‌اندازی وضوخانه‌هایی با پوشش مناسب در صحن‌ها یکی دیگر از خدماتی است که به منظور تسهیل در زیارت بانوان به آن توجه شده است. ساخت وضوخانه‌هایی در ورودی صحن جامع رضوی به صحن قدس، ورودی صحن کوثر به صحن جامع رضوی، داخل صحن انقلاب، پشت مقبره شیخ طبرسی، بست شیخ بهایی و جنب مقبره پیرپالان دوز به رفاه بانوان در زیارت، کمک مهمی کرده است.

ارائه خدمات فرهنگی به بانوان زائر

رواق‌های حضرت زهرا(س)، حضرت معصومه(س)، دارالحکمه، دارالحجه و رواق امام خمینی(ره) میزبان حلقه‌های معرفت برای بانوانی است که می‌خواهند از جلسات پرسش و پاسخ کارشناسان اداره پاسخگویی حرم مطهر بهره ببرند.

همچنین جلسات سخنرانی پرسمان دینی نیز هر پنجشنبه بعدازظهر در رواق حضرت زهرا(س) تشکیل و در آن جایزه‌های متبرکی به برندگان مسابقه پرسمان اهدا می‌شود.

علاوه بر این جلسات، مرکز امور بانوان آستان قدس رضوی نیز در مناسبت‌های مختلفی همچون دهه کرامت، مسابقه کتاب‌خوانی گلپوش را در رواق حضرت زهرا(س) برگزار می‌کند.

پاسخگویی به سؤالات شرعی بانوان نیز خدمت فرهنگی دیگری از اداره پاسخگویی حرم مطهر رضوی است که در دفاتر پاسخگویی صحن‌های جمهوری، انقلاب، آزادی و رواق‌های حضرت زهرا(س)، دارالحجه، دارالمرحمه و پایگاه شهید هاشمی‌نژاد انجام می‌شود.

رواق مبارکه حضرت فاطمه زهرا(س)

افزون بر این‌ها خواهران خادمیار رضوی زیر نظر اداره تبلیغات اسلامی و مناسبت‌های ویژه آستان قدس رضوی در هفت کشیک ۶ساعته همه روزه (به جز جمعه‌ها) در رواق مبارکه حضرت فاطمه زهرا(س) خدمت می‌کنند. این افراد براساس تقسیم‌بندی انجام شده روزانه در دو شیفت و در ۱۵ کارگاه که برای آشنایی و بهره‌مندی بانوان زائر برپا شده است مانند کارگاه‌های آداب زیارت، مهدالرضا(ع)، تدبر در قرآن، تدبر در سیره اهل بیت عصمت و طهارت(ع)، هنر اسلامی (خوشنویسی، تذهیب و...)، نورالهدی، دختران فاطمی (ویژه دختران نوجوان ۸ تا ۱۸ سال)، حرم‌شناسی، نهج‌البلاغه و... خدمت می‌کنند.

مهیاسازی کارگاه، دعوت از بانوان زائر، ثبت اطلاعات کارگاه، ثبت تعداد مراجعان، دو ساعت پیش از نماز ظهر و نماز مغرب آماده‌سازی برای اجرای برنامه‌های سایه‌سار رضوان شامل سخنرانی، مداحی، قرائت ادعیه و...، نظم و انضباط و مهیاسازی و متناسب‌سازی فضا و جایگاه، کمک در اجرای برنامه‌های مربوط به محافل قرآنی، پرسمان رضوی، برنامه‌های ویژه زائراولی‌ها، ازدواج‌های دانشجویی، نومزدوجین، برخی از جشن‌های تکلیف و... برخی از خدمات انجام شده توسط این بانوان خادمیار رضوی است.