«... چند کلمه‌ای وصیت می‌نویسم که اگر لایق شهادت بودم و شهادت نصیبم شد، بدان عمل کنند. از امت حزب‌الله می‌خواهم پیرو رهبر کبیر انقلاب بوده و باشند و از فرامین آن رهبر پیروی کنند... کسانی که موافق انقلاب نیستند، دوست ندارم در تشییع جنازه‌ام شرکت کنند. به برادرانم می‌گویم کاری را که انجام می‌دهند برای رضای خدا باشد و هدف غیر خدا نباشد... در پایان می‌خواهم من را در بهشت شهدای روشناوند و در کنار شهدای این روستا دفن کنند...» (فرازی از وصیت‌نامه شهید جعفر آهنگری به تاریخ دهم فروردین سال1365...)».

«... بر خود وظیفه دیدم اگر لیاقت شهادت در راه حق تعالی را داشتم، چند سطری پیام برای برادران و خواهران امت اسلامی بنویسم... پیام من به شما امت اسلام و غیور دیارمان این است که از قافله عقب نمانید. به پیام پیامبرگونه امام امت که پیام مهدی(عج) و ندای خداست، گوش فرا دهید و زمینه حکومت جهانی اسلامی برای فرج مهدی(عج) را فراهم آورید... من افتخار می‌کنم شهادت که کمال انسان است نصیبم شود، زیرا این راهی است که خواست خداست. علی بن ابیطالب(ع) و فرزندش حسین(ع) در این راه فدا شدند. شما خواهران باید با اعمال و رفتارتان، پیامرسان خون شهدا باشید و شما برادران هم اسلحه را زمین نگذارید و راه شهیدان را با امت، ادامه دهید... (بخشی از وصیت‌نامه شهید محمد غلامی به تاریخ ششم آذر سال 1364...)».

این‌ها بخش‌ها و فرازهایی از برخی از متن وصیت‌نامه‌های تعدادی از شهدای گرانقدر انقلاب اسلامی است که در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. به بهانه بیست و دوم اسفند ماه، سالروز تأسیس بنیاد شهید انقلاب اسلامی به فرمان حضرت امام خمینی(ره) در سال1358 که در تقویم تاریخ رسمی کشور به نام روز بزرگداشت «شهدا» نام‌گذاری شده است به موضوع یاد و خاطره تعدادی از شهدای عزیز مدفون در بارگاه مطهر امام هشتم(ع) پرداخته‌ایم.

حرم مطهر امام رضا(ع)، پایگاه جهاد و شهادت

از زمانی که نام توس و سناباد به مشهدالرضا(ع) تغییر کرد و حریم مطهر امام مهربانی‌ها، محل رفت و آمد ملائکه شد، دلسوختگان و عاشقان این وجود بابرکت، رو به سوی او آوردند و در همه حال از حیات و ممات، گرد نور مقدس وجود امام ضامن و ثامن(ع) جمع شدند. از میان این عاشقان، برخی دلداده‌تر بودند و می‌خواستند چون امام دل‌ها، در راه خدا جهاد کرده و در همین راه با سفر به ابدیت، برای همیشه در کنار ایشان زندگی کنند. این بود که امامی که خود صدیق و شهید بود، میزبان شهیدان شد و حرمش محفلی برای عاشقانی گشت که «عند ربهم یرزقون‌اند».

«مرتضی بخشی» کارشناس مسئول دفتر آرامستان‌های حرم مطهر رضوی درباره شهدای مدفون در بارگاه مقدس امام هشتم(ع) به خبرنگار قدس می‌گوید: در حرم مطهر امام رضا(ع) و به واسطه وجود سراسر نور و بابرکت ایشان، پیکر افراد بسیاری دفن شده است که از این تعداد و طبق اطلاعات موجود، پیکر مطهر بیش از 700 «شهید» و «شهیده» در جوار بارگاه ملکوتی حضرت ثامن‌الحجج(ع) به خاک سپرده شده است.

وی ادامه می‌دهد: محل شهادت شهدای مدفون در حرم مطهر امام هشتم(ع)، تنها به مناطق جنگی در غرب و جنوب غربی ایران در دوران هشت سال دفاع مقدس محدود نمی‌شود، بلکه برخی از این شهدا در سایر شهرهای ایران به ویژه مناطق شرقی کشور، مرکز آن و یا خارج از ایران همانند کشورهای عراق، سوریه و عربستان سعودی به شهادت رسیده‌اند. همچنین تعدادی از شهدای مدفون در بارگاه مطهر رضوی، پس از سپری کردن دوران اسارت در اسارتگاه‌های رژیم بعث عراق و یا تحمل مشکلات و عوارض دوران جانبازی به خیل یاران شهیدشان پیوسته‌اند.

*مزار شهدای مدفون در حرم مطهر رضوی

این مقام مسئول در بخش دیگری از سخنانش می‌گوید: در برخی از صحن‌ها و رواق‌های حرم مطهر رضوی، خانه‌های ابدی شهیدانی وجود دارد که شاید برخی از زائران و مجاوران این آستان مقدس از آن بی‌خبر باشند. شهدای مدفون در بارگاه مطهر امام رضا(ع) از سال 1357 شمسی به بعد (تا سال‌های اخیر) در برخی از رواق‌های حرم مطهر امام هشتم(ع) مانند دارالسلام، دارالزهد، رواق نجمه خاتون (دارالحکمه سابق) و... و همچنین در بهشت‌های ثامن الائمه(ع) شماره یک، دو و سه به ترتیب واقع در صحن‌های مطهر آزادی، قدس و جمهوری اسلامی بارگاه منور ثامن الحجج(ع) دفن شده‌اند.

کارشناس مسئول دفتر آرامستان‌های حرم مطهر رضوی اضافه می‌کند:

بیشترین تعداد شهدای مدفون در حرم مطهر امام هشتم(ع) مربوط به شهدای دوران هشت سال دفاع مقدس (از سال1359 تا 1367شمسی) است، اما علاوه بر این، شهدای عزیز و گرانقدر دیگری مربوط به دوران، وقایع و حوادث گوناگون در آستان مبارک امام رضا(ع) مدفون شده‌اند که می‌توان در این زمینه به «شهدای دوران مبارزات انقلاب اسلامی ملت ایران در سال 1357»، «شهدای هفتم تیر سال 1360 در فاجعه بمب‌گذاری دفتر حزب جمهوری اسلامی در تهران»، «شهدای بمباران هوایی تهران در بهمن سال1365»، «شهدای مکه در حج خونین مرداد ماه سال 1366»، «شهدای سقوط هواپیمای ایرباس جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس در تیر ماه1367»، «شهدای فاجعه عاشورای حرم مطهر رضوی در روز عاشورا و در خرداد ماه سال 1373»، «شهدای سانحه هوایی هواپیمای ارتش جمهوری اسلامی ایران در ارتفاعات بینالود در اسفند 1375»، «شهدای حادثه تروریستی در شهر سامرای عراق در آذر1391»، «شهدای فاجعه منا در عربستان در حج سال 1394»، «شهدای مدافع حرم در دفاع از حرم مطهر اهل بیت(ع) در آبان1395»، «شهدای ترور در سال‌های گوناگون»، «شهدای مبارزه با اشرار در سال‌های مختلف»، «شهدای سایر وقایع و حوادث مختلف در سال‌های گوناگون»، «جانبازانی که در اثر جراحات و مشکلات جانبازی به شهادت رسیده‌اند» و... اشاره کرد.

*برخی از شهدای شاخص مدفون در بارگاه مقدس حضرت رضا(ع)

بخشی همچنین به برخی از شهدای شاخص مدفون در بارگاه مطهر رضوی نیز اشاره کرده و می‌گوید: «شهید حجت‌الاسلام والمسلمین سید عبدالکریم‌ هاشمی‌نژاد» از شهدای ترور، «شهید حجت‌الاسلام سیدرضا کامیاب» نماینده مردم شریف مشهد در دوره اول مجلس شورای اسلامی و از شهدای ترور، «شهید حسین آستانه‌پرست» از شهدای ترور، «شهیدان حجت‌الاسلام صادقی، علی‌اکبر دهقان، مهدی امین‌زاده و جواد اسدالله‌زاده» از شهدای فاجعه هفتم تیر ماه، «شهیدان سردار مهدی خادم‌الشریعه، سردار محمدتقی رضوی مبرقع، سردار بابامحمد رستمی رهورد (بابا رستمی)، سردار حسن آقاسی‌زاده شعرباف و سردار رمضان عامل گوشه‌نشین» از سرداران دوران هشت سال دفاع مقدس، «شهید سردار غلامرضا سمائی فیض‌آبادی» از شهدای مدافع حرم اهل بیت(ع)، «شهید رجب محمدزاده (بابارجب)» از جانبازان شهید دوران دفاع مقدس، «شهید محسن حاجی حسنی کارگر» قاری ممتاز بین‌المللی قرآن کریم و از شهدای فاجعه منا در حج سال1394، «شهدای فاجعه عاشورای حرم مطهر رضوی» در خرداد ماه سال1373 و «شهید نسیم افغانی» شهید افغانستانی دوران دفاع مقدس از جمله شهیدان شاخص مدفون در بارگاه مطهر رضوی هستند که در برخی از رواق‌های بارگاه منور حضرت رضا(ع) و یا در بهشت‌های ثامن الائمه(ع) در صحن‌های حرم مطهر امام هشتم(ع) دفن شده‌اند.

به گفته این مقام مسئول، زائران و مجاوران بارگاه مطهر حضرت ثامن الحجج(ع) همه روزه و در طول ساعات مختلف شبانه‌روز می‌توانند به زیارت مزار مطهر شهدای مدفون در برخی از رواق‌های حرم منور امام رضا(ع) نائل شوند، اما برای زیارت مزار مقدس شهدای مدفون در بهشت‌های ثامن الائمه(ع) در صحن‌های آزادی، قدس و جمهوری اسلامی بارگاه منور امام هشتم(ع) باید توجه داشته باشند که درب‌های این مکان‌ها همه روزه از طلوع آفتاب باز و همزمان با غروب آفتاب بسته می‌شوند.