به گزارش قدس خراسان، مشاغل و کسب‌وکارهای خانگی از مهم‌ترین زمینه‌های مشارکت مردم در امر تولید است که با توجه به شعار سال «جهش تولید با مشارکت مردم» نیاز به توجه ویژه‌ای دارند تا با تلاش برای رفع مشکلات این حوزه شاهد جهش چشمگیر در این زمینه باشیم.
این روزها که با هفته کار و کارگر همزمان شده، اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی بازارچه موقتی برای عرضه محصولات کسب‌وکارهای خانگی در ورودی مجموعه ورزشی کارگران مشهد راه‌اندازی کرده است. در راستای بررسی مسائل و مشکلات این مشاغل سری به این بازارچه می‌زنم.
در این بازارچه کارآفرینی مشاغل خانگی با وجود محدودیت فضا، محصولات متنوعی عرضه می‌شود و بیشتر این محصولات که شامل پوشاک، محصولات چوبی و سنگی، منسوجات خانگی، سبدهای پلیمری، انواع خوراکی‌ها و عطرهای طبیعی است، توسط بانوان یا به صورت خانوادگی تولید می‌شوند.
گلایه از استقبال نکردن مردم از بازارچه کارآفرینی مشاغل خانگی
در ابتدا با خاتون زارعی که مهم‌ترین محصول غرفه‌اش عسل طبیعی است، وارد گفت‌وگو می‌شوم. او می‌گوید: همسرم در روستای فریزی در نزدیکی گلبهار کندودار است و به صورت تخصصی عسل گون تولید می‌کند و تمام ملزومات کندو از ژل رویال تا گرده گل را نیز عرضه می‌کنیم.
زارعی بیان می‌کند: عرضه و تقاضا باید به یک اندازه باشد و وقتی نیاز مشتری را در نظر می‌گیرم، باید مشتری هم حضور داشته باشد؛ اما متأسفانه تاکنون استقبال خوبی از این بازارچه صورت نگرفته است.
مجوزی که مکان می‌خواهد و مکانی که پول نیاز دارد
به غرفه دیگری سر می‌زنم که در آن انواع ادویه، ارده، رب خانگی و دیگر محصولات توسط فرزانه ادیبیان عرضه می‌شود.
وی درباره شغل خانگی‌اش می‌گوید: محصولاتی مانند ترشیجات، ادویه، رب‌گوجه و انار، سرکه سیب و گلاب را با کمک مادرم در طبقه سوم منزلمان تولید می‌کنم.
ادیبیان با بیان اینکه دایره محصولاتمان را زیاد کرده‌ایم، به همین دلیل اکنون مشکل مکان برای تولید داریم، عنوان می‌کند: مجوز مشاغل خانگی تنها برای تولید دو یا سه مورد اجازه می‌دهد؛ اما به دلیل اینکه محصولات بیشتری تولید می‌کنیم و برای هر کدام باید مکان جداگانه‌ای داشته باشیم، به اداره بهداشت مراجعه کردم. گفتند مکان همه موارد تولیدی باید تفکیک شده باشد؛ یعنی حتی مکان بسته‌بندی کشمش باید از حبوبات جدا باشد و کلی محدودیت برای ما ایجاد کرده‌اند. به عنوان مثال برای تولید رب گوجه‌فرنگی و ترشیجات، اداره بهداشت گفته باید در محیط ۲هزار متری تولید شود و اصلاً رب خانگی تعریفی ندارد.
وی ادامه می‌دهد: اگر بخواهیم کارگاه حرفه‌ای تأسیس کنیم، مکان و سرمایه زیادی می‌خواهد که توان ایجاد آن را نداریم. با وجود این تا زمانی که مجوزهای لازم را دریافت نکنیم، نمی‌توانیم وام بگیریم. با بودجه اندکی هم که داریم، امکان فراهم کردن زمینه‌های دریافت مجوز وجود ندارد.
ادیبیان در پاسخ به این پرسش که از چه راه‌هایی محصولات خود را می‌فروشد، می‌گوید: در حال حاضر از طریق شبکه‌های اجتماعی محصولاتمان را می‌فروشیم و تا چند وقت دیگر سایت نیز راه‌اندازی می‌کنیم.
آرش طارقی هم که به نمایندگی از خانواده پنج نفره‌اش محصولاتی همچون پاستیل، لواشک و شیرینی را در این بازارچه می‌فروشد، مشکل اصلی را نداشتن بودجه لازم برای فراهم کردن امکانات مورد نیاز دریافت مجوزهای لازم از اداره بهداشت عنوان می‌کند.
به نظر می‌رسد مشکل اصلی در زمینه مشاغل خانگی که مواد خوراکی تولید می‌کنند، قواعد و قوانین کلی بهداشتی است که در آن تعریفی از مشاغل خانگی وجود ندارد و قانون‌گذاران باید در این باره قوانین جدیدی وضع کنند. نکته دیگر اینکه فراهم کردن امکانات در حد استانداردهای موجود بهداشت محیط نیازمند بودجه زیاد است و از توان افرادی که با امکانات اندک و در منزل خود محصولات خوراکی را تولید می‌کنند، برنمی‌آید.
برگزاری چهارمین بازارچه کارآفرینی مشاغل خانگی در سال جدید
برای اطلاع از کم‌وکیف و جزئیات دیگر این بازارچه با نادیا افضلی، مسئول برگزارکننده بازارچه کارآفرینی مشاغل خانگی گفت‌وگویی انجام می‌دهم. او با بیان اینکه بیشتر بازارچه‌های ما به صورت خانوادگی برگزار می‌شود، می‌گوید: خانم‌های حاضر در این بازارچه کارآفرین، تولیدکننده، سرپرست خانوار، زیر پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند. در این بازارچه هنرهای زیادی عرضه شده؛ اما تا این لحظه هیچ حمایت شایسته‌ای حتی برای اطلاع‌رسانی برگزاری این رویداد از سوی مسئولان صورت نگرفته است.
افضلی می‌افزاید: منسوجات خانگی که در این بازارچه عرضه شده، در یک کارگاه در محله سیدی برای ۴۰ خانم به صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتغال ایجاد کرده است.
مسئول برگزارکننده بازارچه کارآفرینی مشاغل خانگی ادامه می‌دهد: کارگاه سبدبافی پلیمری نیز توسط ۳۰ نفر از زندانیان نیشابور و خانواده‌های آن‌ها ایجاد شده که تنها راه فروش آن‌ها نیز همین بازارچه‌ها در مشهد و سایر شهرستان‌هاست. کارگاه‌های سنگ‌های معدنی نیز که در این بازارچه دو غرفه دارند، همه کارها توسط بانوان ساخته می‌شود و تنها راه فروش آن‌ها نیز همین بازارچه‌هاست.
وی درباره محصولات چوبی که در ابتدای بازارچه وجود دارد نیز بیان می‌کند: این محصولات توسط هفت نفر از افراد زیر پوشش بهزیستی ساخته می‌شود که ما در این بازارچه غرفه را به صورت رایگان در اختیارشان قرار می‌دهیم.
افضلی می‌افزاید: در کارگاه سنگ که وسایل تزئینی خانگی را تولید می‌کنند نیز هفت نفر مشغول به کار هستند. این کار جدید را پنج ماه است شروع کرده‌اند و در این بازارچه که تنها راه فروش محصولاتشان است، آن‌ها را با کیفیت و قیمت منصفانه عرضه می‌کنند.
مسئول برگزارکننده بازارچه کارآفرینی مشاغل خانگی با بیان اینکه سال گذشته ۱۵ بازارچه کارآفرینی مشاغل خانگی را برگزار کردیم و در سال جاری نیز این چهارمین بازارچه‌ای است که برگزار شده، می‌گوید: برای سال جاری برنامه‌های دیگری هم داریم به این شرط که مسئولان در سازمان میادین شهرداری مشهد مجوزها را صادر کنند؛ چرا که هم‌اکنون موقعیت‌های خیلی بهتری در شهر داریم؛ اما مجوز برگزاری برای این بازارچه را ندادند.
وی با اشاره به اینکه برای دریافت مجوزهای برگزاری این بازارچه‌ها باید هفت‌خان را طی کنیم که این مسیر کار را سخت می‌کند، می‌افزاید: خانم خوش‌نسب، معاون امور بانوان استانداری و آقای منصوریان، عضو شورای شهر با ما بسیار همراه هستند و برای برپایی بازارچه‌ها و دریافت مجوزهای مشاغل خانگی کمک کرده‌اند؛ اما برخی از مسئولان شهری به ما در اطلاع‌رسانی رویدادها کمک نمی‌کنند و به ما اهمیتی نمی‌دهند.
افضلی تأکید می‌کند: کاری که ما انجام می‌دهیم، اقتصادی نیست بلکه کاری فرهنگی - اجتماعی است؛ چرا که در میان شاغلان کسب‌وکارهای خانگی موجود، خانواده‌های آسیب‌دیده مانند خانواده‌های زندانیان و بهبودیافتگان از اعتیاد نیز وجود دارند و این افراد را از میان این همه معضلاتی که دارند، بیرون می‌آوریم و به آن‌ها منزلت اجتماعی می‌دهیم.
شهرداری اجازه نصب بنرهای تبلیغ بازارچه را نداد
مسئول برگزارکننده بازارچه کارآفرینی مشاغل خانگی می‌گوید: برای هر غرفه‌ای که در اختیار تولیدکنندگان مشاغل خانگی قرار می‌دهیم، تنها ۷۷ هزار تومان دریافت می‌کنیم که این مبلغ هزینه میز و سازه است. هیچ بودجه‌ای از جایی نمی‌خواهیم فقط درخواست ما فضای کوچکی از خیابان‌های شهر است.
وی ادامه می‌دهد: برای تبلیغات شهری بنرها را تهیه کردیم؛ اما شهرداری اجازه نصب به ما نداده و تنها از طریق تبلیغات مویرگی که انجام داده‌ایم، بازدیدکنندگان می‌آیند.
افضلی اظهار می‌کند: بانوانی که به این بازارچه آمده‌اند، می‌خواهند محصولاتشان را عرضه و درآمدی کسب کنند؛ اما به دلیل نبود تبلیغات شهری، استقبالی از این بازارچه انجام نمی‌شود.
مسئول برگزارکننده بازارچه کارآفرینی مشاغل خانگی عنوان می‌کند: با توجه به شعار سال که «جهش تولید با مشارکت مردم» است، ما به عنوان مردم پای کار آمده‌ایم؛ اما مسئولان تنها برای افتتاحیه آمدند و برای تبلیغات شهری و جانمایی درست این بازارچه هیچ حمایتی از این تولیدات مردمی صورت نگرفته است. اینکه در سطح شهر بنر بزنند «روز کارگر مبارک» دردی از کارگران دوا نمی‌کند؛ بلکه باید به صورت عملی از آن‌ها حمایت کنند.
وی متذکر می‌شود: کسانی که در این بازارچه‌ها غرفه می‌زنند شاید تمام سرمایه‌شان ۵ یا ۷ میلیون تومان باشد و با این سرمایه نمی‌توانند مغازه اجاره کنند؛ اما می‌توانند با حضور در این بازارچه‌ها و معرفی محصولاتشان در سال‌های آینده به این توانایی برسند که مغازه اجاره کنند، کارگاه بزنند و خودکفا شوند؛ اما شروع کار باید از همین بازارچه‌ها باشد.
افضلی با بیان اینکه این بازارچه از ۳ تا ۱۷ اردیبهشت با حضور ۵۰ غرفه برگزار می‌شود، می‌گوید: برای هر بازارچه افزون بر ۱۰۰ تا ۱۵۰ درخواست از سوی کسب‌وکارها داریم که متأسفانه به دلیل محدودیت فضا تقریباً در هر بازارچه می‌توانیم ۴۰ تا ۵۰نفر از این عزیزان را پذیرش کنیم و غرفه در اختیارشان قرار دهیم. به همین دلیل سعی کرده‌ایم این موضوع را دوره‌ای کرده و روزهای برگزاری را میان افراد تقسیم کنیم تا همه از این موقعیت استفاده کنند و به معرفی و فروش محصولاتشان بپردازند.
به نظر می‌رسد پس از گذشت یک ماه و ۱۰ روز از شروع سال «جهش تولید با مشارکت مردم» هنوز اقدام جدی از سوی مسئولان شهری در راستای عمل به شعار سال و حمایت جدی و مؤثر از سرمایه‌های مردمی که برای افزایش تولید به صحنه آمده‌اند، صورت نگرفته و همچنان به چاپ بنر در سطح شهر اکتفا کرده‌اند.
خبرنگار: فریده خسروی
نظر شما