آیت‌الله رضا رمضانی، دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) در سومین کنگره بین‌المللی «نهج‌البلاغه؛ راه نجات» با موضوع «نهج‌البلاغه و زیست شرافتمندانه» که امروز، ۱۱ تیرماه در سالن همایش‌های بین‌المللی اصفهان در حال برگزاری است، با ابراز خرسندی از برگزاری این کنگره اظهار کرد: باید از دست‌اندرکاران این برنامه قدردانی کرد که تلاش کردند نهج‌البلاغه از غربت خارج شود و لازمه این اتفاق این است که نهج‌البلاغه در متن زندگی ما حضور پیدا کند.
وی افزود: امروز، روز مباهله است؛ روزی که پیامبر(ص) امیرالمؤمنین(ع) را نفس خود خطاب کرد و ما درباره کلام شخصیتی صحبت می‌کنیم که معجزه تربیتی پیامبر اکرم(ص) است. خواجه نصیرالدین طوسی دو معجزه فعلی و قولی برای پیامبر(ص) نقل کرده؛ اما معجزه‌ای تربیتی هم برای ایشان وجود دارد؛ اینکه در جاهلیت عرب انسانی چنین کامل و جامع با چنین ابعاد وجودی تربیت شود، خود معجزه است.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) ادامه داد: درباره شخصیتی سخن می‌گوییم که پدر امت، باب الحکمه، باب العلم و باب الجنه است. حضرت فاطمه(س) فرمود: «هر کس به ولایت علی بن ابیطالب(ع) معتقد باشد، حقا خوشبخت خواهد بود» و خداوند نیز درباره آن حضرت می‌فرماید: «اگر همه بشر بر محبت علی(ع) جمع می‌شدند، من جهنم را خلق نمی‌کردم» و نهج‌البلاغه جلوه‌ای از جلوه‌های کلامی چنین شخصیتی است. امام موسی صدر نیز تعبیر دقیقی دارد و می‌گوید: «اگر امروز بخواهیم علی(ع) را به دنیا معرفی کنیم، غیر از متون تاریخی و آیات قران باید با عمل به اصول و ارزش‌های علوی ایشان را معرفی کنیم.»
وی با بیان اینکه با نهج‌البلاغه باید مرجعیت علمی، سیاسی و اجتماعی را به دنیا معرفی کنیم، گفت: نهج‌البلاغه باید در دنیا معرفی و از آن درسنامه‌های گوناگون استخراج شود. پژوهشگری مسیحی نقل می‌کند که اگر ما نهج‌البلاغه را داشتیم، فاتح میدان‌های فکری، عقیدتی و سیاسی بودیم و ما باید به این مرجعیت برسیم.
رمضانی با اشاره به آموزه‌های مهم غدیر تأکید کرد: یکی از موارد مورد تأکید در جریان غدیر، مشارکت و حضور مردم در تعیین سرنوشت خودشان است. در زیست شرافتمندانه در همه ابعاد باید حقوق یکدیگر را بشناسیم و به تکالیف هم آگاه باشیم. امروزه در نظام‌های سکولار که بعضی از کشورهای مسلمان هم در این سال‌ها به سمت آن رفته‌اند، از تکلیف و وظیفه خبری نیست؛ اما در نظام اسلامی و با نگاه حداکثری به دین، شناخت حقوق و تکالیف می‌تواند به زیست شرافتمندانه و حیات طیبه منجر شود و این نسخه‌ای جهانی و نجات‌بخش برای کل بشر است. در این زیست ما باید به سمت سبک زندگی اسلامی برویم که نسخه نرم‌افزاری تمدن اسلامی است.
وی بیان کرد: در دنیای مدرن، حق با تکلیف تعارض دارد و برخی از روشنفکران معتقدند دنیای مدرن حق‌گرا و تکلیف‌گریز و بالعکس، دنیای سنتی تکلیف‌گرا و حق‌گریز است؛ اما اسلام به هر دو اصل تکلیف و حقوق و ارتباط آنها با یکدیگر توجه دارد.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت(ع) ادامه داد: امام علی(ع) در خطبه ۲۱۶ نهج‌البلاغه که می‌تواند موضوعی برای درسنامه‌های حقوقی و حقوق متقابل افراد نسبت به یکدیگر باشد، حق و تکلیف را دو روی یک سکه معرفی می‌کند که جدایی از هم نداشته و همواره تلازم دارند؛ هر جا حقی هست، تکلیفی و هر جا تکلیفی هست، حقی وجود دارد، مثل حقوق متقابل زن و شوهر و حق والی و رعیت که در جای جای نهج‌البلاغه، امام به‌مثابه بزرگترین حقی که خداوند واجب کرده، به آن پرداخته است. حضرت می‌فرماید حق سنگین و تلخ است؛ ولی اگر جامعه بخواهد به آبادانی و حیات طیبه برسد، باید سنگینی و تلخی‌های حق را بپذیرد و افراد در اجرای آن از خود بگذرند.
وی اضافه کرد: امیرالمؤمنین(ع) به ابن‌عباس فرمود: «به خدا قسم حکومت کردن بر شما ارزش ندارد، مگر آنکه حقی را به صاحب حقی بازگردانم.» بنابراین در نظام ولایی، اخلاقی و حکمرانی علی(ع)، به گفته خود ایشان، کسانی که به قدرت و ثروت فخر می‌کردند، ضعیف بودند تا حق از آنها ستانده شود و افراد ضعیف، قوی بودند تا حق به آنها بازگردانده شود. در نظام فکری و ولایی امیرالمؤمنین(ع)، تحول و غربال در جامعه اتفاق می‌افتد و همه چیز را تغییر می‌دهد.
رمضانی تصریح کرد: در خطبه ۲۱۶ نهج‌البلاغه حضرت می‌فرماید نمی‌شود کسی حقی بدون تکلیف یا تکلیفی بدون حق داشته باشد. اگر والی بر مردم حقی دارد، مردم نسبت به او تکلیف دارند و هر یک باید به تکلیف خود عمل کنند که اگر به درستی و با دقت عمل شود، جامعه آباد خواهد شد و در همین‌جا بهشت، زیست شرافتمندانه و حیات طیبه خواهیم داشت و ثروت‌ها عادلانه توزیع می‌شود. چرا امروز باید ۹۰ درصد ثروت دنیا در اختیار ۱۰ درصد انسان‌ها قرار گیرد و قدرت نباید وسیله‌ای برای تحقق عدالت باشد که آرزوی دیرینه همه انبیا و صالحان بوده است؟ برای تحقق این آرزوها باید هزینه‌ای پرداخت کرد و علی بن ابیطالب(ع) کسی بود که هزینه تحقق عدالت را پرداخت، چنانکه گفته می‌شود «علی(ع) از شدت عدالت کشته شد.» در جامعه هم عدالت محقق نمی‌شود، مگر آنکه تنهایی و جمعی برای اقامه و اجرای حق قیام و اقدام کنیم و هزینه اجرای حق را بپردازیم.
پریسا عابدی
نظر شما