مطالبات استادان در آستانه سال تحصیلی از رنجی که می بریم!

در آستانه سال تحصیلی جدید هستیم، سالی که شاید استادان بسیاری آرزو می کنند از اول مهرماه تصمیمات آموزشی و پژوهشی بهتری در قبال شان گرفته شود و بتوانند با کمترین دغدغه و استرس نسبت به سال های گذشته تدریس کنند. اگر وزارت علوم و دولت تلاش کنند تا می توانند از دغدغه های استادان بکاهند تا استادان بتوانند به درستی وظایف خود را انجام دهند، بحث آموزش و پژوهش هم با کیفیت بیشتری دنبال می شود.

در این گزارش پای درد دل برخی از استادان نشسته ایم تا با گوشه ای از دغدغه های فکری و مطالبات شان در آستانه شروع سال تحصیلی جدید آشنا شویم.

ساده ترین دغدغه یک استاد

دکتر شهریار کابلی استاد دانشگاه صنعتی شریف در این باره به خبرنگار ما می گوید: یک دغدغه خیلی خیلی ساده استادان، وجود یک مهدکودک خیلی ساده در نزدیکی دانشگاه محل فعالیت شان می تواند بخشی از نگرانی آن ها را در خصوص فرزندان شان مرتفع سازد. مشکل اصلی که استادان با آن روبرو هستند مسایل معیشتی است و هر چند استادان در مقابل برخی کارمندان حقوق نسبتاً مناسبی دریافت می کنند اما با توجه به هزینه ها و شرایط باز هم حقوق ناچیزی دریافت می کنند. استادان دانشگاه به دلیل تواضع و فروتنی که دارند به دنبال دریافت حقوق های افسانه ای نیستند و بیشتر می خواهند یک زندگی آرام داشته باشند تا بتوانند به وظیفه اصلی خود یعنی آموزش بپردازند.

معوقه های استادان را بپردازید

احمد آرام استاد دانشگاه آزاد اسلامی درباره معوقه های استادان گفت: تقریباً 9 ماه است که برخی معوقه ها از جمله حق الزحمه پایان نامه ها، کارآموزی و پروژه های برخی استادان پرداخت نشده است. البته این موضوع تنها ریشه در مسایل مالی دارد. با این حال استادان هم مانند سایر اقشار جامعه مشکلاتی یا وام هایی دارند که روی ریال به ریال حقوق شان حساب می کنند.

تغییر در قراردادهای استخدامی

محمد زراعتیان استاد دانشگاه رازی کرمانشاه در گفت وگو با خبرنگار ما به یکی از جدیدترین نگرانی های استادان اشاره کرد و اظهار می دارد: در گذشته تبدیل وضعیت استادان هیچ ارتباطی با ارتقا مرتبه علمی شان نداشت. استادان در حالت عادی از پیمانی به رسمی آزمایشی و از این حالت به رسمی قطعی می رسیدند که قانون مشخصی هم داشت اما مدتی است که ارتقای مرتبه با تبدیل وضعیت یکی شده است و استادان باید برای ارتقا و تبدیل وضعیت اقدام به تولید مقاله و افزایش فعالیت های پژوهشی کنند.

به گفته این استاد دانشگاه، همه این تصمیمات در حالی گرفته شده است که متاسفانه توجهی به بحث تولید مقالات بی کیفیت برای ارتقا نمی شود. همین مسایل سبب می شود مقالات بی کیفیت و پژوهش های غیرمرتبط با نیازهای کشور در بین استاد رواج یابد و همه به راحتی بتوانند به مرتبه علمی مورد نظر دست یابند.

نظرات استاد سیری چند؟

به سایت های دانشگاه ها که مراجعه کنیم پر است از انواع آیین نامه ها و دستورالعمل ها که نیمی از آن به استادان محترم دانشگاه ها ارتباط دارد و در واقع قوانینی است که روی عملکرد علمی، آموزشی و پژوهشی استادان پیاده سازی می شود اما سوال اینجاست؟ زمانی که قوانین نوشته می شد آیا نظرات استادان هم پرسیده شد؟

در این زمینه دکتر فاطمه بخشی استاد دانشگاه پیام نور به خبرنگار ما می گوید: باور کنید نظرات هیچ کدام از استادان در تدوین انواع آیین نامه های ارتقا، استخدامی و سایر قوانین اعمال نمی شود یعنی حتی از آن ها پرسشی به عمل نمی آید که در آینده اعمال شود. این در حالی است که استادان ما بهتر از سایرین نسبت به وضعیت آموزشی و پژوهشی دانشگاه محل همکاری شان یا حتی شرایط تحصیلی دانشجویان اطلاعات کافی دارند. اطلاع از نظر استادان به راحتی می تواند دانشگاه را در تدوین این قوانین و مقررات یاری کند اما گامی که در این زمینه برداشته نشده، عدم مشارکت استادان در بیان نظرات است.

به گفته این استاد دانشگاه برخی آیین نامه ها تدوین شده که استادان نسبت به آن اعتراضاتی دارند اما به هر حال با ذکر این علت که امضای وزیر یا معاونان درجه اولش پای این آیین نامه ها رفته و به دانشگاه ها ابلاغ شده دیگر جای تغییر و افزودن و حذف کردن متمم ها وجود ندارد.

تبعیض ها در دریافت گرنت های پژوهشی

علیرضا معمار استاد دانشگاه صنعتی شیراز در گفت و گو با خبرنگار ما در خصوص گرنت هایی که تنها به عده خاصی از استادان پرداخت می شود، تاکید می کند: بحث گرنت های پژوهشی موضوعی است که بیشتر استادان رشته های علوم پایه، فنی و مهندسی برای آن تلاش های بسیاری می کنند. البته این تلاش ها بیشتر در راستای ارتقای پژوهش و به کارگیری آن در صنعت کشور است اما دانشگاه ها انگار تصمیم گرفته اند که پژوهانه را به طور مساوی به استادان پرداخت نکنند. باید گفت که تنها عده خاصی از استادان این پژوهانه ها را دریافت می کنند و عده زیادی تنها از طریق بودجه های جاری دانشگاه و هزینه های شخصی خودشان تحقیقات را به سرانجام می رسانند.

دانشگاه های کم بودجه را دریابید

به نظر می رسد نخستین و مهمترین دغدغه مالی استادان، مسایل مالی باشد. جدای از اینکه استادان در زندگی شخصی خود دچار مشکلات مالی متعددی هستند گاه دانشگاه محل همکاری شان هم مشکلاتی دارد که آن ها را در انجام پروژه های پژوهشی یاری نمی رساند. دانشگاه های کم برخوردار و دانشگاه هایی که در حاشیه کشورمان قرار دارن در این گروه هستند. سالیان سال است که بهترین بودجه ها به بهترین دانشگاه ها مثل تهران می رسد اما متاسفانه دانشگاه های دیگر کمترین بودجه را دریافت می کنند که همین موضوع در کاهش عملکرد علمی و آموزشی استادان هم تاثیرات خود را گذاشته است.

انرژی استادان در کارهای غیردانشگاهی صرف می شود

رضا سمنانی استاد دانشگاه تهران با گله از اینکه استادان به خاطر مسایل مالی وقت شان را صرف امور دیگر در کنار تدریس می کنند، تاکید می کند که با این کار انرژی استادان در اموری صرف می شود که هیچ ارتباطی با دانشگاه ندارد.

به گفته این استاد دانشگاه، گاه استادان به سمت مشاغلی می روند که سایر افراد هم می توانند انجام دهند و نه تنها یک موازنه منفی در اشتغال ایجاد می شود بلکه شان استاد را هم زیر سوال می برد. در حالی که اگر در حقوق استادان یک بازنگری واقع بینانه صورت گیرد، بسیاری از مسایل عادی و پیش پا افتاده هم برطرف خواهد شد.

ایجاد آزمایشگاه های فنی با هزینه استادان

حسین عرب استاد دانشگاه ایلام تجهیزات آزمایشگاهی را یکی از دغدغه های اصلی استادان مطرح کرده و می گوید: مشکلاتی که تجهیزات آزمایشگاه ها دارند بسیار کمرشکن است. در حالی که اگر یک تکان اساسی در آزمایشگاه های دانشگاه ها داده شود، دانشجویان و استادان با کمترین مشکلات روبرو می شوند چرا که بهترین دانشجوها در بهترین آزمایشگاه ها تربیت شده اند. در حالی که دانشگاه های ما کمترین تجهیزات را دارند و هر چند سال یک بار ممکن است سهمی به آزمایشگاه برای تجهیز برسد.

راهی که می رویم به ترکستان است

بدون شک هزینه هایی که برای رفع دغدغه های استادان می شود خیلی کمتر از ضررهایی است که برای عدم رفع این دغدغه ها صرف نمی شود. نتیجه مشکلات معیشتی این می شود که استادان به طور مستقل راهی به سمت صنعت باز کرده و پروژه تعریف کنند یا اینکه تعداد دیگری از استادان روی به مشاغلی می آورند که استاد بودن شان را در حاشیه می برد. برخی استادان هم به سمت کتابفروشی و تاسیس شرکت های غیرمرتبط با کارشان سوق می یابند. در این چند شغله شدن ها و برطرف نشدن دغدغه ها خلاقیت و کارهای نوآورانه که از هر استادی انتظار می رود، کاهش می یابد و پول و معیشت هدف اصلی می شود. حالا خودمان باید قضاوت کنیم که آیا این بود رسالت اصلی استادان ما در دانشگاه های کشور؟ نتیجه این مسایل به اینجا رسیده که تعداد استادان در دانشگاه کمتر می شود، در نتیجه بازخورد منفی آن به دانشجویان و افزایش بیکاری و کم سوادی میان دانشجویان منجر می شود.