قدس آنلاین- وعده بانک مرکزی برای تعیین درجه ریسک بانک‌های کشور در نهایت به سرانجام رسید و اولین رتبه بندی بانک‌های ایرانی آبان‌ماه امسال از سوی شرکت مشاوره رتبه‌بندی اعتبار ایران، منتشر شد.
در این رتبه بندی بر مبنای شاخص کل دارایی‌ها، بانک‌های ملت، ملی، صادرات، مسکن و تجارت در رتبه‌های یکم تا پنجم ایستاده‌اند؛ این در حالی است که بانک قوامین در رتبه ۹، آینده در رتبه ۱۱، سرمایه در رتبه ۱۹، دی در رتبه ۲۲ و ایران زمین در رتبه ۲۴ قرار گرفته‌اند. رتبه‌های آخر هم به توسعه تعاون، رسالت، پست بانک، خاورمیانه و حکمت رسیده است!
در این رتبه بندی شاخص‌هایی نظیر جمع کل دارایی‌ها، نسبت کل تسهیلات به سپرده‌ها، میزان کل وام‌ها، بازده دارایی‌ها، نسبت سود و برخی دیگر شاخص‌ها به عنوان ملاک رتبه‌بندی استفاده شده است، اما مشخص نیست این شاخص‌ها بر چه مبانی نظری به عنوان ملاک رتبه بندی بانک‌ها لحاظ شده‌اند!
نکته‌ای که در این اتفاق مورد انتقاد کارشناسان امور بانکی و مالی قرار گرفت، واگذاری رتبه‌بندی و تعیین درجه ریسک بانک‌ها به شرکتی است که عملاً خود بانک‌ها سهامداران اصلی آن هستند. در دنیا مؤسسات، شرکت‌ها و نشریات معتبری نظیر
A.M Best, Fitch Moody’s, S&P, The Banker وجود دارند که رتبه‌بندی و درجه ریسک بانک‌ها را بررسی و اعلام می‌کنند، اما این مؤسسات بیشتر وابسته به نظام بانکی نیستند.
اما حدود ۷۰ درصد از سهام «شرکت مشاوره رتبه‌بندی اعتباری ایران» که مأمور به رتبه بندی بانک‌های کشور شده است، در اختیار ۱۷ بانک و مؤسسه اعتباری قرار دارد.
اتفاق دیگری که در این میان حایز توجه است اینکه رتبه بندی بانک‌ها که برای اولین بار در کشور انجام گرفته بر مبنای شاخص‌ها و صورت‌های مالی سال ۹۳ بانک‌ها صورت گرفته است. به بیان دیگر، شاخص‌های آماری و نتایج این رتبه بندی ناظر بر وضعیت سه سال پیش بانک‌های کشور است.
در نتیجه از آنجا که این رتبه‌بندی و تعیین درجه ریسک بانک‌ها عملاً باید هادی مردم برای انتخاب محل سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های بانکی آن‌ها باشد این فاصله سه ساله نه تنها مفید و راهنما نیست که با توجه به تغییر وضعیت بانک‌ها در این مدت چه بسا موجب خطای مردم هم بشود.
پرسش اساسی این است که چرا بانک مرکزی خود اقدام به انتشار رتبه بندی بانک‌ها برای مردم نمی‌کند؟

 سیف: بی اعتنا نیستیم
ولی الله سیف در گفت‌وگو با خبرنگار ما در این باره اظهار داشت: درست است که بانک‌های کشور سهامدار شرکت مشاوره رتبه‌بندی اعتبار ایران هستند، اما این شرکت با مجوز بانک مرکزی و وزارت اقتصادی و دارایی اقدام به تعیین و اعلام رتبه بندی بانک‌های کشور کرده است.
رئیس کل بانک مرکزی افزود: در همه دنیا معمول است که شرکت‌های غیر دولتی و خارج از نظام بانکی رتبه بندی بانک‌ها را انجام می‌دهند و نظراتی را به جامعه ارائه می‌دهند که در کارکردن با بانک‌ها به انتخاب مردم کمک کند. این یک روش قابل اطمینان و صحیح است و معمول نیست که بانک‌های مرکزی این رتبه‌بندی را انجام دهند. ما هم با همین نگاه رتبه‌بندی بانک‌ها را به این شرکت واگذار کردیم.
وی تأکید کرد: البته این بدان معنا نیست که ما بی اعتناییم. در واقع رتبه‌بندی بانک‌ها از دو مسیر انجام می‌شود، بدین معنا که بانک مرکزی هم خود وضعیت بانک‌ها را بررسی و رتبه‌بندی درجه ریسک آن‌ها را انجام می‌دهد، اما این اطلاعات منتشر نمی‌شود و در اختیار مردم قرار نمی‌گیرد.
سیف اظهارداشت: ما برای کاربردهای نظارتی خودمان در داخل بانک مرکزی این رتبه‌بندی و سنجش را انجام می‌دهیم که از این طریق متناسب با ریسکی که در هر بانک می‌بینیم مدیریت منابع انسانی‌مان را برای نظارت دقیق‌تر انجام دهیم.

  تا آخر سال رتبه بندی به روز می‌شود
سیف درباره اینکه چرا رتبه‌بندی بانک‌ها بر مبنای اطلاعات سال ۹۳ صورت گرفته و در پاسخ به این پرسش که اطلاعاتی که با سه سال فاصله و تأخیر نسبت به وضع روز بانک‌ها منتشر شده، چگونه می‌تواند به مردم برای انتخاب کمک کند، اظهار داشت: به هر حال تا حالا این کار در کشور انجام نمی‌شده است. ما می‌خواستیم در آغاز کار یک تمرینی انجام شود که آن را ارزیابی کنیم و چون صورت‌های مالی سال ۹۳ بانک‌ها موجود بود از این سال شروع کردیم.
وی افزود: پس از آن نزدیک‌ترین صورت‌های مالی بانکی که مصوبه مجمع بانک‌ها را دارد، ۹۴ است که کار آن هم انجام شده و بعد هم سراغ سال ۹۵ خواهیم رفت و تا پایان سال
رتبه بندی بانک‌های کشور به روز می‌شود.