قدس آنلاین-مقاومت سودجویان دربرابر کشف قیمت وشفاف سازی معاملات ودراختیار گرفتن بازار برخی از محصولات کشاورزی از سوی افراد خاص دغدغه این روزهای فعالان بازار،کشاورزان و مسئولان شده است. کشف قیمت محصولات بویژه کشاورزی همچنان درحالهای ازابهام قرار دارد و معمولاً دسترنج آنها نصیب دلالان و افراد صاحب نفوذ میشود. بزخری محصولات کشاورزان تا قیمت گذاری طلای سرخ درافغانستان باوجود تولید ۹۰درصدی درایران از عجایب روزگار اقتصاد ایران است.
درعین حال بورس کالا شرایط خرید و فروش را برای متقاضیان و فروشندگان کالا و محصولات با قراردادهای سهل الوصول و تضمینی فراهم کرده است. به همین جهت در بازار فیزیکی بورس کالا محصولات صنعتی و معدنی مانند فولاد، مس، آلومینیوم، سنگ آهن، روی، کنسانتره محصولات کشاورزی جو، ذرت، گندم، شکر، روغن خام، کنجالهها، مرغ منجمد، محصولات پتروشیمی شیمیایی، مورد دادوستد قرار میگیرد.
از سویی در بازار مشتقه قراردادهای آینده سکه طلا ودر بازار مالی سلف موازی استاندارد و گواهی سپرده کالایی محصولاتی مانند سیمان، فولاد، مرغ منجمد، گندم، زعفران، ذرت، جو، پسته مورد معامله قرار میگیرد.
اما نکته قابل تأمل اینکه حجم این معاملات درمقابل معاملات درخارج از بورس چندان معنادار نیست.
به گفته کارشناسان اقتصادی وفعالان بورس کالا، ایجاد بازار شفاف جهت تسهیل معاملات و کشف نرخ قیمت کالاهای اساسی و مواد اولیه واسطهای بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا، ایجاد ابزارهای مدیریت ریسک قیمت و تأمین مالی بازار کالایی و تضمین تعهدات طرفین معامله به منظور دستیابی به اثرات مثبت این مهم در توسعه اقتصادی، از اهداف مهم این بورس است که اگر دولت ومردم کارکرد دقیق این بورس را بشناسند میتوانند به راحتی در آن معامله کرده وحتی با کشف قیمت نهایی یک کالا ومحصول از نوسان شدید قیمت آن در آینده جلوگیری کنند.
*انحصار شکنی بورس
در این زمینه معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالا دربازدید از روزنامه قدس با اشاره به کارکردهای مختلف این شرکت در ایجاد معاملات شفاف تصریح کرد: به عنوان مثال در حوزه کشاورزی بحث خرید تضمینی و مشخص شدن قیمتها بستری برای معاملات شفاف به وجود میآورد که در معاملات محصولات ومشتقات صنعت نفت وپتروشیمی هم این شفافیت به وجود میآید.
محمد اسکندری با بیان این که بخشی از کارکردهای بورس کالا در حوزه فیزیکی وحراج ومزایده خلاصه میشود، اظهار داشت: به عنوان مثال در این بورس شرکت بازرگانی دولتی، صنایع پتروشیمی وفولادیها میتوانند کالاهای خود را به مزایده بگذارند وهر کس میتواند برای خرید این محصولات با ضمانتهای لازم اقدام کند که این کار بورس انحصار دولت را در خرید وفروش کالا ومحصولات از بین میبرد ومنجر به کشف قیمت نهایی میشود که این مسائل در معاملات محصولاتی مانند گندم مشخص است.
*سهم پایین معاملات زعفران
اسکندری ابزارهای بورس کالا در معاملات وقراردادهای معاملات را شاه بیت مقابله بارانت وفساد دانست و با اشاره به این که برخیها با هدف کشف قیمت به این بورس وارد میشوند؛ اما پس از تعیین قیمت در بیرون کالای خود را معامله میکنند که در این زمینه شاید با مشکل هم مواجه شوند، افزود: کارکردهای این بورس بسیار گسترده است به طوری که از طریق برنامه ریزی در معاملات میتوان در تنظیم بازارها هم نقش ایفا کرد وبه عبارتی مشخص کرد که در ۳یا ۶ماه آینده چه محصولات وکالاهایی مورد نیاز بازار است و باید تولید یا وارد شود وبه همین طریق خریدار و فروشنده پای میز مذاکره حاضر شوند.
اسکندری در ادامه با بیان این که از ظرفیتهای این بورس در حوزههای مختلف مانند معاملات زعفران استفاده نمیشود وبه همین دلیل شاهد مشکلاتی در بازار این محصول در بیرون از بورس هستیم، اظهار داشت: به عنوان مثال هم اکنون ۹۸درصد محصولات کشاورزی در خارج از بورس کالا معامله میشود واز ۳۲۰تن زعفران خریداری شده از کشاورزان تنها ۹تن آن در بورس کالا مورد معامله قرار گرفته است.
*دستکاری قیمتها از سوی دلالان
این مسئول در بورس کالا با بیان این که در صورت عدم معاملات در بورس کالا به راحتی قیمتها از سوی دلالان و واسطهها دست کاری میشود ودر نهایت این مسئله به زیان کشاورزان تمام میشود، ادامه داد: هر وقت شفافیت مالی در یک بازار کم باشد هزینهها وقیمتها و از سویی رکود افزایش مییابد وعکس این ماجرا منجر به رونق تولیدات در بخش هایی مثل کشاورزی میشود.
اسکندری خاطرنشان کرد: این موضوع در حالی است که برخی کشورهای اطراف ایران اغلب کالاهای خود را به بورس کالا بردهاند ودر برخی کشورها نیز که قیمتها ورقابتها شفاف است به سمت بازارهای آینده حرکت کردهاند.
معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالا حرکت معامله گران وصاحبان کالا به سمت بورس کالا را در جهت شفاف شدن قیمتها امر مطلوبی دانست و با اشاره به برنامههای آینده این شرکت برای ایجاد بازار کالاهای دیگر گفت: به عنوان مثال معاملات مرغ وجوجه یکروزه به صورت سلف میتواند در این بورس انجام شود وشرکت بازرگانی دولتی ایران وپشتیبانی امور دام میتوانند محصولات خود را از این طریق به خریداران عرضه کنند که به تبع در این پروسه روند شفاف شدن قیمتها نیز شکل میگیرد.
وی خاطرنشان کرد: هم اکنون کلیه معاملات گندم در این بورس انجام میشود.
*بورس مقصر گرانی سکه نیست
وی کارکرد این بورس در فروش آینده سکه را نیز موفق دانست وگفت: با فروش آینده سکه واختلاف نرخ برخیها گمان میکنند که سکه گرانتر میشود در صورتی که این باور غلط است واین اختلاف قیمت ناشی از نرخ بهره بانکی است که مثلاً در معاملات آینده ۵/۱درصد تعیین میشود وهنگامی که نرخ بهره بانکی در طولانی مدت بالا برود این مسئله در درازمدت به همه بازارها سرایت میکند وباید گفت که سیاستگذاران باید فکری به حال نقدینگی سرگردان کنند؛ بنابراین این اشتباه است که گفته میشود قیمت سکه آینده نقشی در گرانی سکه در بازار دارد.
وی کسری بودجه دولت وانتشار اوراق با نرخ بهره بالا را در قیمتها از جمله قیمت سکه دخیل دانست وگفت: به همین دلیل ما در فروش آینده سکه به جای ۱۰درصد ۳۰درصد تضمین میگیریم.گفتنی است قیمت سکه هم اکنون از مرز دو میلیون تومان عبور کرده است.
*بازار زعفران درانحصار سودجویان
سرپرست مدیریت توسعه بازار فیزیکی بورس کالا هم با بیان این که سهم کالاهایی مانند زعفران در بورس کالا باید بیش از این افزایش یابد، تصریح کرد: در همه دنیا بورس کالا محل کشف نرخ است، اما در کشور به دلیل وجود دست هایی در این بازار، زعفران در بازارهای مختلف از ایران تا نیویورک از کیلویی ۵ میلیون تومان به بالا نرخ گذاری میشود که به دلیل عدم انجام معاملات وعدم کشف قیمت این محصول در بورس کالا قیمت واقعی برای این محصول اصیل ایرانی وجود ندارد وهنوز عدهای این بازار را در انحصار خود دارند ونمی گذارند که محصول کشاورزان از طریق بورس کشف قیمت ومعامله شود.
اکبر میرزاپور با اشاره به تاراج دسترنج کشاورزان بخصوص زعفران کاران توسط افراد سودجو افزود: در گذشته یک کشاورز با فروش ۱۰کیلو زعفران یک خودرو میخرید اما اکنون همان کشاورز نمیتواند با فروش ۶۰کیلو زعفران خودروی مورد نظر را خریداری کند متأسفانه در بازارهای داخلی قیمتها دست کاری وکم میشود واین مسئله برای تصاحب دسترنج کشاورزان با نرخهای پایین است.
*قیمت گذاری زعفران درافغانستان
وی با اشاره به این مطلب که اگر خریدهای حمایتی بورس کالا نبود هم اکنون به جای زعفران ۶میلیونی باید شاهد زعفران ۲میلیون تومانی در بازار بودیم، گفت: به عبارتی عدهای سودجو مخالف شفاف سازی قیمت در بازار زعفران هستند وهم اکنون در بازارهای مختلف چند نوع قیمت متفاوت برای این محصول وجود دارد در حالی که این مسئله برند زعفران ایران را در جهان با چالش جدی مواجه میکند. وی تأکید کرد: بورس کالای ایران میتواند به پایه وپایلوت تعیین قیمت زعفران در جهان تبدیل شود که نخستین و بهترین مزیت بورس کالا واقعی وشفاف کردن قیمت محصولات وکالاها از جمله زعفران است.
میرزاپور خاطرنشان کرد: ۹۰درصد زعفران دنیا در ایران تولید میشود، اما قیمت گذاری آن در اسپانیا وافغانستان صورت میگیرد جالب است که زعفران ایرانی به افغانستان میرود ودر این کشور شرکتی تأسیس شده است که این محصول گرانبهای ایران را به کشورهای دیگر صادر میکنند.
وی با اشاره به کارکرد دیگر بورس کالا گفت: در این زمینه بورس کالا هر محصولی را که از کشاورز خریداری میکند در قبال آن گواهی سپرده وتضمین هایی در رابطه با نگهداری محصولات به او میدهد وحتی کسانی که زعفران در بورس کالا به صورت سپرده کالایی دارند، میتوانند تا ۵۰درصد از قیمت محصول خود را به صورت تسهیلات از بانک عامل تسهیلات بگیرند.
گفتنی است بورس کالای ایران درصدد است برای جلوگیری از قیمت گذاریهای مبهم وانحصار شکنی خرید وفروش زعفران قراردادهای آینده زعفران رادر جهت کشف روزانه و لحظهای قیمت، مدیریت ریسک نوسانات قیمتی برای فعالان بازار راه اندازی میکند ودراین راستا جلساتی رابرای آشنایی کشاورزان با قراردادهای آینده زعفران برگزار کرده است.
نظر شما