مهدی خالدی/
در چند روز گذشته اخبار متناقضی از خروج نظامیان سودانی که در ائتلاف متجاوز سعودی به یمن مشارکت دارند، به گوش می‌رسد. بر اساس اخبار منتشر شده توسط مطبوعات سودانی، محمد حمدان دقلو، معاون رئیس شورای حاکمیتی این کشور دستور داده است که ۱۰ هزار نفر از نیروهای حاضر در جنگ علیه یمن به علت خطرهای امنیتی علیه سودان، به کشورشان بازگردند، اما سخنگوی نیروهای مسلح سودان می‌گوید که این خبر و آمار اعلام شده درباره آن دقیق نیست.
صرف نظر از درستی یا نادرستی این موضوع، حتی انتشار این خبر هم می‌تواند ارکان لرزان ائتلاف را سست‌تر کرده و آن را بیش از پیش به اتحادی صوری تبدیل کند. ائتلاف متجاوزان به یمن که از همان ابتدا نمایشی بودن آن مشخص بود، در ادامه ماجرا با بروز اختلاف گسترده میان سعودی و امارات به عنوان دو بال اصلی تجاوز دچار گسست شده و شکست آن محتمل به نظر می‌رسید. امروز اما با افزایش احتمال خروج مزدوران سودانی که ستون اصلی پیاده نظام متجاوزان را تشکیل می‌دهند، تیر خلاصی بر پیکر ائتلاف تلقی شده و فروپاشی آن را قطعی خواهد کرد.
کشته و زخمی شدن ۸ هزار نظامی سودانی
گمانه زنی‌ها در مورد خروج مزدوران سودانی مشارکت کننده در جنگ یمن از ائتلاف سعودی در حالی ادامه دارد که روز شنبه سخنگوی نیروهای مسلح به تشریح تعداد نظامیان کشته و زخمی شده سودانی که در قالب ائتلاف می‌جنگند، پرداخت. یحیی سریع با بیان اینکه رژیم‌های سعودی و امارات با پرداخت پول از مزدوران کشورهای مختلف و به‌ویژه سربازان سودانی برای پیشبرد اهداف نامشروع خود در یمن استفاده می‌کنند، گفت: رژیم سودان نظامیانش را در جنگ زمینی که بسیاری از کشورها از مشارکت در آن خودداری کرده‌اند، وارد کرده است. این رژیم با جان نظامیان ارتش خود تجارت می‌کند و از طریق وعده و شعارهایی آن‌ها را فریب داده است. وی تاأکید کرد کل تلفات ارتش سودان در یمن به بیش از ۸ هزار کشته و زخمی و ناپدید رسیده است.
محمد حمدان دقلو معروف به «حمیدتی» نایب رئیس شورای نظامی حاکم بر سودان شمار نظامیان سودانی حاضر در جنگ یمن را افزون بر ۳۰ هزار سرباز خوانده که اغلب آن‌ها از نیروهای واکنش سریع هستند که دولت قبلی سودان یعنی دولت عمر البشیر از آن‌ها در جنگ داخلی دارفور استفاده می‌کرد. بر اساس اعلام روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز، ۴۰ درصد از سربازان سودانی کودک هستند که در مناطق مرزی با عربستان آموزش می‌بینند. این کودک سربازها بین ۱۴ تا ۱۷ سال سن دارند و از چهار سال پیش در قالب ۱۴ هزار نیروی سودانی در عملیات نظامی ائتلاف سعودی علیه یمن حضور دارند که صدها نفر آن‌ها هم تاکنون کشته شدند. بر اساس گزارش مذکور، نظامیان سودانی در واحدهایی ۵۰۰ تا ۷۵۰ نفره تقسیم شده اند و میانگین دستمزد آن‌ها برای کودک‌سربازها ماهیانه ۴۸۰ دلار و برای افسران جنگجوی ۵۳۰ دلار است. این در حالی است که از سال ۲۰۱۵ که نیروهای سودانی در قالب ائتلاف سعودی برای جنگ به یمن اعزم شدند، مخالفت‌ها در این کشور با این مسئله آغاز شد. پس از سقوط «عمر البشیر» رئیس‌جمهور سابق سودان، صداهای مخالف با این موضوع و تأکید آن‌ها مبنی بر ضرورت بازگشت نیروهای سودانی شدت گرفته بود، البته برخی نیز به دلایل اقتصادی بر باقی ماندن این نیروها در قالب ائتلاف مذکور اصرار داشتند.
عقب نشینی جزئی کافی نیست
در همین حال «محمد البخیتی»، عضو دفتر سیاسی جنبش انصار الله یمن در واکنش به اخبار منتشر شده عقب نشینی جزیی نیروهای سودانی از یمن را ناکافی خواند و گفت: این نیروها و همه نیروهای اجنبی متجاوز باید کاملاً خاک یمن را ترک کنند. «محمد عبدالسلام» سخنگوی جنبش انصارالله نیز تأکید کرد که مشارکت سودان در جنگ یمن یکی از اقدامات فاجعه‌باری است که در دوره عمر البشیر صورت گرفته است. وی در صفحه توییتر خود نوشت: «امارات و عربستان از عمر البشیر روی گردان شده بودند و مقامات کنونی سودان باید سربازان گرفتار خود در باتلاق یمن را نجات دهند».
الجزیره: ائتلاف سعودی علیه یمن فروپاشیده است
همزمان با این تحولات تحلیلگر الجزیره، خروج بخشی از نظامیان سودانی از جنگ یمن را نشانه فروپاشی ائتلاف عربی و ناکامی آن در دستیابی به مقاصد ادعایی خود دانست. «عمر عیاصره» با اشاره به شواهد متعدد درباره عدم موفقیت ائتلاف عربی در دستیابی به اهدافش تأکید کرد: ائتلاف سعودی چهار سال پیش به بهانه بازگرداندن مشروعیت منصور هادی وارد جنگ علیه یمن شد، اما واقعیت اوضاع تأیید می‌کند که مشروعیت به یمن بازنگشت. وی به شکست عربستان در حفاظت از مرزهای جنوبی خود در برابر حملات ارتش و کمیته‌های مردمی یمن اشاره کرد و گفت: حوثی‌ها با ضربات و پهپادهای خود به قلب عربستان رسیدند و با حملات خود عربستان را تحقیر کرده و آن را وادار به پذیرش اصل مذاکره با یمنی‌ها و جست‌وجوی راه حل‌های سیاسی کردند که می‌تواند با پذیرفته شدن همسایگان حوثی از سوی عربستان در مزرهای جنوب این کشور پایان پذیرد.
نقشه سعودی برای خروج آبرومندانه از باتلاق یمن
اما احمد بخشایش اردستانی، تحلیلگر مسائل منطقه در گفت‌وگو با قدس درباره تحولات اخیر گفت: ائتلاف نیم بند سعودی حتی از ابتدای آغاز تجاوزش قافله را در زمین به نیروهای متحد یمنی واگذار کرده و تنها در هوا احساس برتری داشت. اما این احساس هم چندان دوام نیاورد؛ چرا که در دو سال گذشته با پیشرفت‌های سریعی که انصارالله در توسعه موشکی و پهپادی در انواع و بردهای مختلف داشت، عملاً در صحنه هوایی هم موفق نشان داد و نیروهای متجاوز را به چالش کشیده است. بخشایش اردستانی با بیان اینکه مزدوران اجیر شده سودانی به منزله ستون اصلی پیاده نظام متجاوزان بوده و خروج آن‌ها مرگ ائتلاف را تسریع خواهد کرد، افزود: این مسئله بی‌گمان برای عربستان مشکل ساز بوده و آل سعود را بیش از پیش در گرداب یمن گرفتار خواهد کرد. مزدوران وابسته به ریاض و ابوظبی به عنوان دومتحد اصلی ائتلاف در چند ماه گذشته بارها با همدیگر درگیر شده و هر کدام منافع پایتخت‌های حامی خود را دنبال کرده‌اند. حال در میانه این کشمکش بازگشت نظامیان سودانی که طرف سوم ائتلاف محسوب می‌شد، فروپاشی اتحاد را قطعی خواهد کرد. حال ریاض مجبور خواهد شد برای مقابله با حملات حوثی‌ها در مرزهای جنوبی عربستان از نظامیان خود استفاده کرده و با افزایش تلفات، مخالفت‌های داخلی علیه ماجراجویی‌های بیهوده بن سلمان افزایش خواهد یافت. این تحلیلگر مسائل بین الملل با بیان اینکه البته ریاض هم بی‌علاقه نیست که پس از پنج سال جنگ بی حاصل خود را از باتلاق یمن بیرون بکشد، تصریح کرد: انصارالله چند ماه پیش به صورت یکطرفه اعلام آتش بس کرد. اگرچه در پی این اعلام حملات سعودی همچنان تداوم داشت، اما در بخشی از جبهه‌ها ریاض به این روند پیوسته و از آن تبعیت کرد. به نظر می‌رسد آل سعود دریافته است که نمی‌تواند در نبرد با نیروهای یمنی پیروز شود و مجبور است دیر یا زود خاک یمن را ترک کند؛ بنابراین به دنبال آن است که خروج از یمن را به شکلی آبرومندانه آغاز کند و بیرون رفتن بخشی از نظامیان سودانی را می‌تواند در این راستا تعبیر کرد.
نظر شما