قدس آنلاین: مشارکت و انجام کارها به صورت جمعی همواره یکی از دلایل پیشرفت بشر در تمام امور بوده و هست، بر همین اساس هر جایی که انسان‌ها توانسته‌اند یک باور جمعی را به بهترین شکل ایجاد کنند موفقیت آن‌ها حتمی بوده است.

آنچه مسلم است در تمام جوامع بشری از همان آغاز شکل‌گیری، متولیان اداره امور جامعه به دنبال یافتن زمینه‌ها یا الگوهای استفاده از قدرت جمعی یا همان مشارکت عمومی برای پیشبرد کارها بودند و بی‌شک یکی از باسابقه‌ترین الگوهای این حوزه را می‌توان در ایران یافت.

با نگاهی به تاریخچه شکل‌گیری نهادها یا مجموعه‌هایی که بر محور مشارکت عمومی فعالیت دارند به خوبی می‌توان دید سابقه وقف بسیار قدیمی‌تر از سایر نهادهای شناخته شده و دارای تعریف است.

اینکه شکل‌گیری یک رفتار عمومی مبتنی بر باور دینی باشد نیز یکی دیگر از نقاط قوت و تفاوت وقف با سایر اشکال همکاری‌های عمومی است پس به استناد اسناد قدیمی حوزه وقف می‌بینیم از همان آغاز رواج وقف در جامعه مشارکت‌کنندگان در این کار بر این باور بوده‌اند که عمل آن‌ها یک هدف نهایی دارد و آن جلب رضایت خالق و بهره‌مندی از رحمت او بوده بنابراین هر نوع خدمت‌رسانی به مردم، یک گام آن‌ها را به این رضایت درونی نزدیک‌تر می‌کرد.

از سوی دیگر یکی از خصوصیات منحصر به فرد وقف این است که نمی‌توان حد و مرزی برای آن قائل شد و بسته به دیدگاه و ایده واقفان می‌تواند به کار گرفته شود بنابراین در دوره‌های زمانی مختلف و مکان‌های متفاوت قابلیت اجرا دارد و همین مسئله موجب می‌شود تا وقف را کلید حل تمام مشکلات بشری دانست؛ چراکه تردیدی وجود ندارد که با مشارکت عمومی هر مشکلی قابل حل است.

بر همین اساس به نظر می‌رسد اگر تبیین درستی از وقف صورت بگیرد و واقفان نگاهی تک‌بعدی و صرفاً خیریه‌ای به وقف نداشته باشند می‌توان قطعات مختلفی از وقف‌های مختلف را به نحوی کنار هم قرار داد که در نهایت مشکل بزرگی از جامعه را مرتفع کند، به طور مثال اگر واقفی زمینی وقف کند به نیت ساخت یک واحد تولیدی و دیگر دستگاه‌ها را خریداری و وقف کند می‌توان صدها نفر از افراد جامعه را به کار گرفت و بخشی از مشکل بیکاری را درمان کرد.

با این اوصاف اگر نگاهی تحلیلی به معضلات جدی جامعه بشود و شیوه شکل‌گیری یک جریان وقفی در راستای حل این مشکلات طراحی شود می‌توان با همکاری مردم مشکلات جامعه را کمتر کرد و منتظر تصمیم‌گیری مدیران نشد البته در این میان نباید از عملکرد متولیان اجرایی هم غافل شد؛ چراکه یک رفتار غیرمعمول در حوزه وقف می‌تواند اعتماد و باور عمومی را متزلزل کند و آن گاه ساختن دوباره اطمینانی که از بین رفته کار مشکلی خواهد بود پس شاید بهتر باشد دولت‌ها ضمن نظارت دقیق بر عملکرد مدیران و متولیان حوزه وقف برای تقویت وقف و به ثمر نشستن سریع‌تر اقدام‌های این حوزه نیز پشتیبانی لازم را داشته باشند.

کلام آخر اینکه با پیشرفت بشر موضوعات و نیازهای او نیز دستخوش تغییرات شده و شکل برآورده کردن آن‌ها نیز تغییر کرده و نمی‌توان به شیوه سنتی از وقف برای حل این مشکلات استفاده کرد و لازم است تا وقف نیز شکلی امروزی به خود بگیرد؛ چرا که هیچ تردیدی وجود ندارد که می‌توان از این ابزار کاربردی استفاده‌های بسیاری کرد اگر نحوه استفاده آن را بدانیم.