رتبه بندی معلمان؛ همان طرحی است که از اواسط سال ۹۳ در دستور کار مسئولان و برنامه ریزان تعلیم و تربیت قرار گرفت و سرانجام پس از حاشیه های اجرای آن به نتیجه رسید و البته کمی بعد هم با قربانی شدن یک وزیر این وزارتخانه، برای مدتی آرام و قرار یافت.
رتبه‌بندی؛ از آغاز تا اجرا
آغاز ماجرای طرح رتبه‌بندی معلمان به سال ۱۳۹۰ باز می‌گردد؛ سالی که در آن شورای عالی انقلاب فرهنگی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را تصویب کرد و در یکی از فصل های آن؛ یعنی آنجا که به ارتقای منزلت اجتماعی و جایگاه حرفه‌ای منابع انسانی اشاره می کرد، از ارتقای مرتبه (نظام رتبه‌بندی) علمی و تربیتی معلمان و تقویت انگیزه ارتقای شغلی آن ها گفته بود.
طرح رتبه بندی را دولت دهمی ها سال ۹۲ به مجلس ارایه کردند. خبر تصویبش را حاجی‌بابایی که آن روزها وزیر آموزش و پرورش بود دوم تیر آن سال در هیئت وزیران اعلام کرد و از آن تاریخ به بعد کار تدوین این رتبه‌بندی آغاز شد.
در روزهای پایانی سال ۱۳۹۳ کلیات نظام رتبه‌بندی معلمان یکبار دیگر و با تغییراتی اساسی در هیئت وزیران در قالب قانون مدیریت خدمات کشوری تصویب شد و دولت برای اجرای آن در سال ۹۴ هزار و ۳۵۰ میلیارد تومان و برای سال ۹۵ سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفت.
نخستین مرحله طرح رتبه‌بندی سال ۹۴ اجرا شد و از همان ابتدا بسیاری از معلمان و فرهنگیان به نحوه اجرایش اعتراض کردند. این در حالی بود که مسئولان آموزش و پرورش می گفتند آن چیزی که در این مرحله اجرا شده، تنها ۱۰ درصد اصل طرح بوده است.
طبق وعده، قرار بود مرحله دوم طرح را سال ۹۵ و اجرای نظام رتبه‌بندی واقعی معلمان را از ابتدای سال ۹۶ اجرایی کنند، وعده ای که به سرانجام نرسید تا آنکه پس از رای اعتماد سید محمد بطحایی در شهریور آن سال به عنوان وزیر آموزش و پرورش از مجلس، بار دیگر اجرای این طرح وارد ادبیات مسئولان آموزش و پرورش شد.
بطحایی آذر ۹۷ قول داد لایحه رتبه‌بندی معلمان را تا دو هفته تعیین‌تکلیف کند؛ وعده ای بی سرانجام که باز هم به دلیل همان ماجرای کهنه و قدیمی یعنی نبود منابع مالی تحقق پیدا نکرد.
او گفته بود: "اعتبارات وزارت آموزش‌وپرورش در سال جاری برای پرداخت‌های طرح رتبه‌بندی کفایت نمی‌کند. یعنی اعتباراتی که در بودجه ۹۷ پیش‌بینی شده، صرفنظر از اجرای طرح رتبه‌بندی است و اگر بخواهیم از مهر ۹۷ آن را اجرا کنیم، بودجه کنونی کفاف آن را نمی‌دهد."
بطحایی استعفا داد!
بطحایی استعفا داد؛ خبر این استعفا ۱۶ خرداد ۱۳۹۸ منتشر شد؛ خبری که ابتدا وزارت آموزش و پرورش تکذیبش کرد؛ اما ساعاتی بعد حسن روحانی خبر از تایید آن داد. علت این استعفا، تصمیم وی برای شرکت در انتخابات مجلس اعلام شد؛ اما اینگونه نبود.
بطحایی حدود ۵ سال بعد در گفت و گو با خبرگزاری ایرنا از پشت‌پرده ماجرای استعفایش گفت. وزیر مستعفی،رتبه‌بندی معلمان را پاشنه آشیل دولت دوازدهم و وزارت آموزش و پرورش خوانده و گفته بود: به آقای روحانی مدلی را برای اجرای رتبه‌بندی دادم که معلم‌ها را راضی و ارتقای شایستگی ایجاد می‌کند و بار مالی خزانه را زیاد نمی‌کند.
بطحایی می گفت حدود ۶ ماه به عنوان وزیر آموزش و پرورش میان صحن دولت و کمیسیون در حال رفت و آمد بودم. به آقای روحانی گفتم به عنوان کسی که رشته‌ام مدیریت مالی است مدلی را برای اجرای رتبه‌بندی دارم که هم معلم‌ها را راضی کرده و هم ارتقا شایستگی ایجاد می‌کند ضمن اینکه نگرانی شما را که بار مالی خزانه است خیلی زیاد نمی‌کند.
گفتم به من ۲۰ دقیقه وقت بدهید تا خدمتتان برسم، مدلم را توضیح می‌دهم و شما را قانع می‌کنم که با این مدل می‌توانیم رتبه‌بندی را اجرا کنیم و بار مالی چندانی هم به خزانه اضافه نشود.
آقای روحانی حرفم را قبول کرد و گفت وقتی را تنظیم می‌کند تا ظرف یکی دو روز آینده مرا ببیند.
۲۰ دقیقه از جلسه هیئت دولت گذشته بود، به یکی از دوستان مسئول این کار که از پشت سر من رد می‌شد گفتم رئیس جمهور گفته است ظرف امروز و فردا، یک ربع، ۲۰ دقیقه به من وقت می‌دهد که حضوری خدمت وی برسم و موضوعی را توضیح دهم. آن فرد گفت که، بله رئیس جمهور نکته شما را به من گفته منتها شما را به شخص دیگری اهاله کرده و گفته که با آن شخص این مسئله را ببندید.
حقیقتاً به عنوان یک معلم با این رفتار خیلی به من بر خورد. بعد از این اتفاق در همان جلسه هیئت دولت نشستم و استعفایم را نوشتم که شاید نباید این کار را انجام می‌دادم زیرا یک انسان سیاستمدار پخته نباید چنین کاری را انجام بدهد.
با رفتن بطحایی و آمدن وزرای پس از او باز هم دولت ها برای اجرای طرح رتبه بندی دچار مشکل شدند.
محسن حاجی میرزایی، وزیر جدید آموزش و پرورش که از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ برکرسی این وزارتخانه تکیه زده بود هشتم آبان ۹۹ در توئیتی از تهیه لایحه رتبه بندی معلمان و تقدیم آن به هیئت دولت خبر داد و نوشت: "با تلاش همکارانم در وزارتخانه و هماهنگی با سازمان برنامه و بودجه لایحه رتبه بندی معلمان تهیه و به دولت تقدیم شد."
هفت ماه بعد نمایندگان مجلس هم کلیات لایحه نظام رتبه بندی معلمان را تصویب کردند.
حاجی میرزایی در توئیتی از دولت به خاطر تصویب خارج از نوبت لایحه رتبه بندی معلمان تشکر کرد و نوشت: تشکر از دولت که لایحه رتبه بندی معلمان را خارج از نوبت تصویب کرد. تشکر ویژه از مجلس شورای اسلامی و رای قاطع و کم نظیر نمایندگان محترم برای تصویب کلیات لایحه. مصمم هستیم که با تصویب قانون و اجرای سریع آن گامی بلند در تحول نظام آموزشی و ارتقای منزلت معلمان عزیز برداریم."
او چندی بعد در خصوص زمان اجرای لایحه رتبه بندی گفت: اجرای رتبه بندی از ابتدای فروردین ۱۴۰۰ پیش‌بینی و منابع مورد نیاز بر اساس این لایحه در بودجه ۱۴۰۰ اختصاص داده شده است؛ بنابراین پس از تصویب و ابلاغ این قانون به آموزش و پرورش، بلافاصله دستورالعمل اجرایی آن را به دولت تقدیم خواهیم کرد و امیدواریم سریع‌تر بتوانیم آن را اجرایی کنیم.
آنطور که او چندی بعد گفته بود برای اجرای طرح رتبه بندی معلمان پنج هزار میلیارد تومان اعتبار پیش بینی شده‌است.
چیزی نگذشت که حاجی میرزایی هم در همان آغاز از چالش های پیش روی خود در راه اجرای رتبه بندی معلمان گفت. برای مثال در مرداد همان سال در اختتامیه سی و پنجمین اجلاس سراسری مدیران و روسای آموزش‌وپرورش در اردوگاه باهنر گفته بود: برای ارتقای صلاحیت‌ها به رتبه بندی فکر کرده‌ایم. فشار بی حد و حصری برای انحراف رتبه بندی از مسیر خودش وجود دارد. مهم‌ترین هدف رتبه بندی، ارتقای صلاحیت‌هاست که چگونگی اندازه‌گیری این صلاحیت‌ها پاشنه آشیل رتبه بندی بوده و ورود به آن پرمخاطره است."
وزیر بدشانس یا ناکارآمد؟
با پایان یافتن کار حاجی میرزایی؛ نوبت به یوسف نوری ۶۲ ساله رسید تا کار رتبه بندی را تکمیل کند. عده ای او را یکی از بداقبال‌ترین و عده ای یکی از ناکارآمدترین وزرای کابینه دولت سیزدهم می دانند.
نوری؛ فروردین ۱۴۰۱ گفته بود حدود ۸۰۰ هزار معلم و کادر آموزشی مشمول طرح رتبه‌بندی معلمان هستند و این طرح پس از دو مرحله بررسی و تصویب در هیئت دولت به اجرا درمی‌آید. او حتی از افزایش بودجه در این طرح در قانون بودجه هم خبر داده بود.
نوری می گفت در طرح رتبه‌بندی معلمان در دولت قبلی برای سه سال حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی شده بود، ولی در دولت سیزدهم برای ۱.۵ سال گذشته ۳۸ هزار میلیارد تومان در قانون بودجه پیش‌بینی شده است. او با همین حساب و کتاب ساده به این نتیجه رسیده بود که تا پایان سال ۱۴۰۱ ماجرای رتبه‌بندی معلمان ختم به خیر شود و البته تأکید کرده بود اجازه نمی‌دهد این طرح به انحراف کشیده شود.
برخلاف انتظار حاجی میرزایی، نشانه های انحراف طرح، اینبار از جای دیگری دیده شد. او که شاید تصور می کرد با اعلام صدور احکام قطعی رتبه‌بندی تمام معلمان یک هفته به نوروز ۱۴۰۲ کام آن ها را شیرین خواهد کرد؛ با صدور رتبه های۹۳۰ هزار فرهنگی و بازنشسته صدای اعتراض بلند آن ها را شنید؛ صدای معلمانی با ۳۰ سال سابقه فاقد رتبه اعلام شده بودند یا معلمانی که با مدارک تحصیلی عالیه و دارای سوابق علمی و فرهنگی و سنوات خدمتی بالا در رتبه‌های پایین جای گرفته بودند.
معلمی به یک خبرگزاری از ۱۲ کتابی گفته بود که نوشته و مدرک ارشدی که کسب کرده اما رتبه‌ای که برایش به صورت مناسب دیده نشده! معلم دیگری با ۲۵ سال سابقه در رتبه دو قرار گرفته بود و...
از آنطرف، بسیاری از معلمان به دلیل اجرای غلط طرح رتبه‌بندی، حقوق اسفندشان را قسطی و نصفه‌ونیمه، آن‌هم در آخرین دقایق پایانی سال دریافت کردند.
جالب آنکه آقای وزیر اعلام کرد هنگام تحویل سال؛ یعنی ساعت ۵۴ دقیقه و ۲۸ ثانیه بامداد، در بانک ملی حاضر بوده تا باقی‌مانده حقوق اسفند فرهنگیان به دستور رئیس‌جمهور پرداخت شود.
اگرچه یوسف نوری تاکنون چندین بار از گردنه‌های پرپیچ‌وخم وزارت آموزش و پرورش جسته بود، اما ماجرای تأخیر در پرداخت حقوق فرهنگیان در پایان سال ۱۴۰۱ و ناکامی اش در طرح رتبه‌بندی به پاشنه آشیل او تبدیل شد و حتی تا مرز استیضاح وی نیز پیش رفت.
اما چندی نگذشت که خبر استعفای این وزیر هم از وزارت آموزش و پرورش و موافقت رئیس‌جمهور با آن شنیده شد و به این ترتیب نخستین روز بازگشایی مدارس در سال ۱۴۰۲، آخرین روز کاری یوسف نوری در مقام تصدی وزارت آموزش و پرورش بود.
توپ رتبه بندی در زمین صحرایی
توپ رتبه بندی با خارج شدن نوری از میدان به رضامراد صحرایی، رئیس دانشگاه فرهنگیان و هفدهمین وزیر آموزش و پرورش پس از انقلاب رسید تا شاید او بتواند آن را به درستی وارد دروازه کند.
صحرایی از همان ابتدا؛ در جلسه رأی اعتمادش؛ به صراحت آیین نامه غیرحرفه ای و نامربوط به کار معلمی را علت اجرای ناقص رتبه بندی معرفی کرد و گفت آیین نامه‌ای که برای آن نوشته شده آیین نامه مناسبی برای رتبه بندی معلمان نبود؛ و بعد هم توضیح داد که معلمان را باید بر اساس وظایف معلمی رتبه بندی کرد نه مقاله نویسی. برای معلمی که در ایل با ۴۵ دانش آموز کار می‌کند و با کمبود وسایل گرمایشی و سرمایشی مواجه است مقاله نویسی چه لزومی دارد؟ این درد معلمان است که در رتبه بندی بر اساس ماموریتشان رتبه بندی نشدند.
صحرایی ۵۰ روز سرپرستی اش در این وزارتخانه به عنوان کار جهادی یاد کرد و گفت: ما در متلاطم‌ترین روزها رتبه بندی را تحویل گرفتیم و به گونه‌ای آن را تحویل دادیم که می‌بینید بیش از ۷۵ هزار نفر رتبه گرفتند و همه توانستند اعتراض کنند. نزدیک ۳۰۰ هزار نفر معترض شدند، اعتراض خود را داشتند و همه امکانات برای ثبت اعتراضشان فراهم شده است.
او به همه معلمان قول داد که در صورت حمایت مجلس به ویژه کمیسیون آموزش و تحقیقات، آیین نامه رتبه بندی اصلاح شود.
صحرایی ۱۹ آبان ۱۴۰۲ یکبار دیگر هم با اشاره به اینکه۴۳۰ هزار میلیارد ریال برای اجرای این طرح هزینه شده است گفت: دولت سیزدهم در اجرای طرح رتبه بندی معلمان بلندنظر است و این طرح را که در دولت قبلی اجرا نشد را به نتیجه رساند و منزلت معلم را حفظ کرد.
نمره رتبه بندی چند است؟
۵۷۲ هزار نفر به طرح رتبه بندی شان اعتراض کردند. صحرایی از بسیج بیش از ۱۰۰ نفر در دو شیفت برای پاسخ به اعتراضات رتبه بندی معلمان خبر داد و با دفاع از این طرح، ادعا کرد که این طرح در اجرا نمره کمتر از ۱۵ نمی‌گیرد.
با اینحال او، اینبار از ضرورت "اصلاح قانون رتبه بندی" گفت و تصریح کرد که: قانون رتبه بندی که به اشتباه بر مبنای دیدگاه دانشگاه نوشته شده به معلمی که در روستاها تدریس می‌کند، توجه نکرده است، به معلمی که همزمان پنج روستا را پوشش می‌دهد، به معلمی که که آزمایشگاه ندارد و برای دانش آموزان خود چه زحمتی باید بکشد توجه نکرده است؛ این قانون را باید اصلاح کرد و به دنبال این موضوع هستیم.
یکشنبه این هفته، حرف صحرایی را یکبار دیگر؛ حمیدرضا حاجی‌بابایی، نایب رئیس مجلس در جلسه علنی دیروز (یکشنبه) تکرار کرد؛ اینکه نظام رتبه‌بندی معلمان نیاز به اصلاح دارد و باید اصلاحش کرد.
حالا باید منتظر ماند و دید که آیا دولت چهاردهم هم صرفنظر از هر نوع گرایش فکری ضرورت اصلاح این طرح را می پذیرد و اگر پذیرفت آن وقت می تواند به توقعات معلمان پاسخ دهد و به آن جامه عمل بپوشاند.
نظر شما