حجت‌الاسلام والمسلمین حمیدرضا مطهری، رئیس پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) اظهار کرد: قیام امام حسین(ع) و قیام عاشورا یکی از مهم‌ترین رخدادهای بشری است و به جرئت می‌توان گفت هیچ رخدادی مانند واقعه کربلا مورد بررسی و پژوهش قرار نگرفته است و این پژوهش‌ها در زمان قدیم با نگاشتن کتاب و در زمان معاصر با شکل‌گیری هنرهای جدید از جمله فیلم و سینما و تعزیه که مختص به همین ایام است به انتقال این مفاهیم به جامعه کمک کرده است.
اهتمام امام حسین(ع) به کرامت انسانی
وی افزود: یکی از مهم‌ترین نکاتی که پژوهشگران کمتر به آن اشاره کردند، اهتمام امام حسین(ع) به کرامت انسانی است. با یک نگاه به حرکت امام سوم شیعیان تا زمان شهادت ایشان متوجه می‌شویم که امام برای هر فرد ارزش قائل است و به دنبال هدایت کردن آنان است، همان‌طور که در سخن‌هایشان کل امت را مخاطب قرار می‌دهند و می‌فرمایند: اگر امت به دست حاکمی چون یزید گرفتار شود باید فاتحه اسلام را خواند.
رئیس پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) ادامه داد: سپاه یزید امام حسین(ع) را می‌شناختند و می‌دانستند در مقابل چه‌کسی ایستادند اما با این وجود ایشان تا لحظات آخر با گفت‌وگو به دنبال هدایت کردن آنان است و یا در زمانی که برای برادران امام امان‌نامه فرستاده بودند؛ آنها از جواب دادن به حامل نامه نیز خودداری می‌کردند و امام حسین(ع) در این زمان به برادران خود گفت جوابشان را بدهید با اینکه از سپاه دشمن هستند؛ این‌ها نمونه‌ای از اهتمام امام به کرامت انسانی است.
تلاش امام حسین(ع) برای شنیده شدن حق در جامعه
وی درباره چگونه احیا کردن سیره نبوی توسط امام حسین(ع) بیان کرد: یکی دیگر از مهم‌ترین نکات درباره قیام عاشورا، احیای سیره نبوی توسط امام بود زیرا از زمان فوت پیامبر(ص) تا شهادت امام حسین(ع) این سیره از جهات مختلف به فراموشی سپرده شده بود و امام با گفتار و رفتار خود به دنبال احیای سیره جد خود بودند و می‌توان با وصیتی که امام به محمد بن حنفیه و عبدالله بن عباس داشتند این تلاش را به اثبات رساند.
مطهری ادامه داد: وصیت امام به هر دو نفر از مضمون یکسانی برخوردار است، اما وصیت امام حسین(ع) به محمد حنفیه به دو دلیل رد می‌شود زیرا در وصیت نوشته شده امام طبق سیره خلفای راشدین عمل خواهند کرد، در صورتی که عمل به سیره خلفای راشدین توسط پدرشان علی بن ابیطالب(ع) نیز رد شده بود و همچنین این وصیت بدون هیچ‌گونه سند مستندی در کتاب فتوح اثر احمد بن اعثم کوفی بیان شده است.
وی به کلام امام حسین(ع) به ابن عباس اشاره کرد و افزود: در وصیت امام به عبدالله بن عباس که به‌صورت گفت‌وگوی دو نفره است و مکتوب نیست؛ ابن عباس به امام حسین(ع) می‌گوید به سمت عراق نرو و امام این‌گونه جواب می‌دهد «من نه از روی سرمستی و گستاخی و نه برای فساد و ستمگری حرکت کردم؛ بلکه تنها برای طلب اصلاح در امت جدم حرکت کردم. می‌خواهم امر به معروف و نهی از منکر کنم و به سیره جدم و پدرم علی بن ابیطالب(ع) عمل کنم.»
مطهری ادامه داد: ابن عباس به امام پیشنهاد داد به‌جای رفتن به عراق به سمت یمن برود اما امام پیشنهاد ایشان را نپذیرفت، زیرا هدف و وظیفه دیگری داشتند، اما باید توجه داشت در متن عربی خروج امام از مکه به عراق یک خروج مکانی است؛ دستگاه بنی‌امیه نیز از کلمه خروج استفاده کرده اما با وجود اینکه هیچ‌گونه بیعتی میان امام حسین(ع) و یزید صورت نگرفته خروج صرفاً معنای خروج مکانی تلقی می‌شود.
وی از تلاش امام برای شنیده شدن حق در جامعه اشاره کرد و گفت: امام حسین(ع) یکی از اهداف قیام خود که احیای سیره نبوی بود را با گروه‌های مختلف مردم و اشخاص متفاوت مطرح کردند. به‌طور مثال در نامه به ساکنان بصره، در گفت‌وگو امام با فرزدق و سپاه حر این نکته را یادآور می‌شوند که حق پایمال شده و این افراد از شیطان تبعیت می‌کنند.
استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: در واقع جامعه از حق منحرف شده بود و باطل غلبه پیدا کرده بود و در چنین حالتی گوش‌ها برای سخن راستین ناشنوا خواهد بود و همین عوامل منجر به شهادت امام حسین(ع) و یارانشان در کربلا شد.
گریه کردن صرف در محرم کافی نیست
مطهری ادامه داد: این سوگواری مردم در ایام محرم بسیار بافضیلت است، اما باید توجه داشت که این سوگواری با تبیین هدف باشد؛ در دوره امام سجاد(ع) به خاطر خفقان جامعه ایشان نمی‌توانستند اهداف حرکت امام حسین(ع) را تبیین کنند، اما با سوگواری مدام یاد آن حضرت را زنده نگه می‌داشتند و در جواب به کسانی که می‌گفتند تا چه زمانی می‌خواهید به این سوگواری ادامه بدهید جواب می‌دادند که یعقوب از دوری یوسف چشمانش را از دست داد و من در مقابل چشمانم پدر، برادرانم و اهل بیتم را از دست دادم، چگونه گریه نکنم.
وی به عاشورا به‌عنوان نتیجه عمر امام حسین(ع) اشاره کرد و گفت: در جامعه اکنون فقط صرف گریه کردن کافی نیست و باید به اهدافی که امام حسین(ع) در حرکت و قیام خود داشتند توجه کنیم و در واقع دشمن از ما همین را می‌خواهد که هسته اصلی را درک نکنیم و فقط به پوسته عاشورا که همان صرف گریه و سوگواری است توجه کنیم و نباید امام حسین(ع) را در قیام عاشورا خلاصه کرد زیرا قیام عاشورا نتیجه عمر امام سوم شیعیان است.
مطهری در پایان یادآور شد: متأسفانه جوامع هنری، مذهبی و سایر اقشار مردم، امام حسین(ع) را در عاشورا محبوس کردند و تمام عمر امام و دیگر بیانات ایشان که مربوط به قبل از واقعه کربلاست را نادیده می‌گیرند در صورتی که با بررسی جامع زندگی امام می‌توان به درک درستی از قیام امام حسین(ع) رسید.
حانیه‌سادات حسینی‌کیا
نظر شما