بر اساس گزارش‌های جهانی هواشناسی، خاورمیانه یکی از گرم‌ترین نقاط زمین در هفته اخیر بوده و آن‌گونه که در خبرها آمده ساکنان مناطق شمالی مصر بیشتر ساعات خود را کنار سواحل مدیترانه می‌گذرانند تا از گزند گرما در امان باشند.
کشور ما نیز از این قاعده مستثنا نبود و آن‌طور که محمد اله‌داد، معاون توانیر روز پنجشنبه از گرم‌ترین هفته سال خبر داد، نسبت به بالا رفتن مصرف برق نیز هشدار داد. وی گفت: از ابتدای تابستان هر روز رکوردهای جدیدی در مصرف برق به ثبت می‌رسد.
روزها بیش از ۷۵هزار مگاوات و شب‌ها بیش از ۷۰هزار مگاوات برق مصرف می‌شود. این گرمای بی‌سابقه که در کشور حاکم شده به دلیل وجود گنبد حرارتی است که چند روزی است در منطقه خاورمیانه مسلط شده و به‌طور میانگین متوسط دما را سه درجه بالاتر برده است. بررسی‌ها نشان می‌دهند به ازای افزایش هر یک درجه دما در کشور، حدود هزار و ۸۰۰ مگاوات به میزان مصرف برق اضافه می‌شود.
وی با اشاره به اینکه ساعت ۱۳ تا ۱۸ در پیک روز و ۲۰ تا ۲۳ در پیک شب نیاز به همکاری مردم داریم، گفت: «بیشترین بار مصرفی برق مربوط به دستگاه‌های سرمایشی و روشنایی است که مردم با رعایت مصرف می‌توانند در حفظ پایداری شبکه کمک کنند. تنظیم کولرهای گازی روی ۲۴درجه و استفاده از دور کند کولرهای آبی به عنوان مهم‌ترین راهکارهای کاهش مصرف برق در ساعات پیک و تأمین پایدار برق است.
اما مهم‌ترین بخش صحبت‌های معاون توانیر اعلام فرا رسیدن گرم‌ترین هفته سال بود. وی با اشاره به اینکه از شنبه (امروز) شاهد افزایش دما به‌خصوص در مناطق جنوبی خواهیم بود، گفت: پیش‌بینی ما این است مصرف برق رکورد جدید به ثبت برساند و از ۷۸هزار مگاوات عبور کند.
گنبد گرما چیست؟
گنبد حرارتی یا گنبد گرما یک پدیده آب‌وهوایی است که طی آن یک ناحیه پرفشار در اتمسفر تشکیل می‌شود و هوای گرم را به دام می‌اندازد، همچون یک درپوش یا کلاه که هوا را در یک محفظه به دام انداخته باشد. این فشار، هوای گرم «به دام افتاده» را به داخل یک توده گرم‌تر و گنبدی شکل به سمت پایین می‌راند و برای مدتی مانع از جابه‌جایی طبیعی هوا می‌شود. این گنبد حرارتی دوره‌های طولانی‌مدت دمای بیش از حد بالا را ایجاد می‌کند و به «موج گرما» می‌افزاید. موج گرما دوره طولانی هوای بسیار گرم است که می‌تواند همراه با رطوبت بالا باشد، به‌ویژه در کشورهایی که دارای اقلیم اقیانوسی هستند.
حرارت و رطوبت شدید هفته‌ای که گذشت در کشورهای خلیج‌فارس به سطح غیرقابل تحملی رسید. در برخی نقاط نمایه یا شاخص گرما - میزانی که با احتساب رطوبت احساس می‌شود - به ۶۰ تا ۶۵ درجه سانتیگراد رسید که ناشی از یک پدیده جوی موسوم به گنبد حرارتی و گرمای شدید آب‌های منطقه است. دبی به‌تازگی بدترین جایگاه را در میان شهرهای جهان از نظر خطرناک بودن گرمای تابستان کسب کرد، یعنی دمای آن در ۸۹درصد روزهای فصل گرما خطرناک است.
گنبد حرارتی، عربستان را نیز تحت تأثیر قرار داد به طوری که گرمای شدید جان صدها زائر را در مراسم حج تمتع در عربستان سعودی گرفت. خاورمیانه یکی از آسیب‌پذیرترین مناطق جهان از تغییر اقلیم است، به طوری که دانشمندان هشدار می‌دهند افزایش دما تا پایان قرن بسیاری از مناطق آن را غیرقابل سکونت خواهد کرد. این گنبد کشور ایران را هم تحت تأثیر قرار داده است. افزایش دما که در ۵۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده از اثرات حاکم شدن این گنبد حرارتی است.
بحران ناترازی انرژی در روزهای گرم
آنچه مسلم است شیوه و شرایط مقابله با گرما یکی از چالش‌های جدی چند سال اخیر متولیان بوده و اصلی‌ترین مشکل مسئله تأمین انرژی برق مورد نیاز در این روزهای داغ تابستانی است. به طور کلی کمبود تولید برق یکی از جدی‌ترین کاستی‌های صنعت برق کشور در یک دهه گذشته بوده و هست و هرچند اقدام‌های خوبی صورت گرفته، اما افزایش نامتعارف دما و بالا رفتن مصرف برق در بخش‌های خانگی موجب می‌شود اقدام‌های
صورت گرفته کم‌اثرتر شوند.تا سال‌های گذشته وزارت نیرو با ارائه برنامه خاموشی به شهرک‌های صنعتی، کارخانه‌ها و تولیدی‌های کوچک سعی کرد با کاهش بار شبکه، از خاموشی بخش خانگی جلوگیری کند.
موضوعی که به نظرمی رسد یکی از موفقیت‌های دولت سیزدهم در کاهش نارضایتی مردم از خاموشی‌ها باشد. اما امسال با افزایش دما خاموشی‌ها علاوه بر مراکز صنعتی، سراغ بخش خانگی و تجاری نیز آمد. خاموشی‌های متعدد موجب اعتراض بخشی از مردم شده است. موضوعی که به نظر می‌رسد ارتباط زیادی به ناترازی ۱۰هزار مگاواتی برق دارد. در کنار خاموشی و تعطیلی مراکز اداری و بانک‌ها و مراکز دولتی ۱۵ استان در پنجشنبه هفته گذشته و استمرار تعطیلی در برخی از استان‌ها طی روزهای آینده، از مهم‌ترین اقداماتی بود که مدیریت بحران برای پایداری شبکه برق انجام داد.
درهمین حال رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی با اشاره به اینکه شوش با دمای ۸/۵۰ گرم‌ترین شهر و اهواز با دمای ۴/۵۰ گرم‌ترین مرکز استان بوده‌اند، گفت: از روز یکشنبه دمای هوا در بیشتر مناطق کشور دو الی سه درجه افزایش خواهد داشت. صادق ضیاییان ادامه داد: ما به طور کلی براساس گرمایش جهانی یک افزایش دمایی را به طور میانگین برای کل کشور داریم اما آنچه اتفاق افتاده به طور میانگین در نقاط مختلف کشور متفاوت است و بین یک تا دو درجه در نقاط مختلف کشور افزایش دما را نسبت به میانگین سی ساله دما در کشور داشته‌ایم. ما انتظار داریم از روز یکشنبه روند افزایشی را در دمای مختلف کشور داشته باشیم که نسبت به دمای فعلی چند درجه‌ای افزایش دما را در بیشتر مناطق کشور خواهیم داشت. در تهران نیز با افزایش دو الی سه درجه‌ای دما مواجه خواهیم شد.
مقابله با گرما زیر سایه مدیریت!
۳۰ مهر ۱۳۹۹ اعلام شد مصرف برق طی ۹ سال، رشد ۵۸ درصدی داشته است. اما متأسفانه تولید برق، در هشت سال دولت یازدهم و دوازدهم، به اندازه افزایش مصرف، رشد نکرد و موجب ناترازی شدید و قطع گسترده برق در سال‌های پایانی دولت وی شد.
وزیر نیروی دولت سیزدهم هم اردیبهشت امسال گفت: از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون بیش از ۸هزارو۵۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده شده است. از شهریور۱۴۰۰ تاکنون، ۳۱ واحد نیروگاهی جدید (با ظرفیت ۵هزارو۱۹۶ مگاوات) ساخته شده که در کنار ارتقای واحدهای موجود، رقم افزایش را به عدد ۷هزارو۱۰۰ مگاوات می‌رساند.
در روزهای گذشته هم سخنگوی صنعت برق گفت: ۲۲هزار مگاوات نیروگاه جدید که نیمی از آن‌ها تجدیدپذیراست در دست ساخت قرار دارند و سه واحد جدید نیروگاهی در طول تابستان جاری وارد مدار می‌شود. با تمام این اقدام‌ها هنوز تا رسیدن به نقطه تراز انرژی در این بخش فاصله بسیار داریم. ظرفیت نصب شده نیروگاهی در ایران در حال حاضر ۹۳هزار مگاوات است و به گفته برخی کارشناسان دست‌کم باید ۱۰هزار مگاوات دیگر به این ظرفیت تولید افزوده شود، اما تا آن زمان باید تا حد ممکن و به اندازه رفع نیاز از برق مصرف کنیم و مثلاً از استفاده وسایل برقی پرمصرف در ساعات اوج خودداری کنیم و به جای آنکه دمای خانه و یا محل کارمان ۱۴درجه باشد سعی کنیم به دمای استاندارد در محدوده ۲۰ درجه مقید باشیم چراکه شاید امروز برق ما قطع نشود ولی دور از انتظار نیست فردا برق منطقه ما به دلیل مصرف بیش از اندازه دیگران قطع شود. اگر همه با هم صرفه‌جویی کنیم می‌توانیم از دام گنبد گرما فرار کنیم.
نظر شما