صدمات هنگام تولد، معمولاً به دلیل اختلال در عملکرد بدن نوزاد ناشی از عوارض جانبی اجتناب‌پذیر یا اجتناب‌ناپذیر رخ می‌دهند. این صدمات می‌توانند به تخریب ساختاری یا بدتر شدن عملکرد بدن نوزاد منجر شوند. آسیب‌های تولد معمولاً در مرحله دوم زایمان، زمانی که جنین از طریق کانال زایمان پایین می‌آید، اتفاق می‌افتند و در زایمان‌های سخت و طولانی مدت شایع‌تر هستند. حتی در کشور پیشرفته ای نظیر ایالات متحده، صدمات هنگام تولد در حدود ۲۰ تا ۳۰ مورد در هر ۱۰۰۰ تولد رخ می‌دهد.
بروز صدمات تولد هرگز به صفر نخواهد رسید، زیرا حتی در شرایط بهینه و با بهترین مراقبت‌ها نیز این آسیب‌ها ممکن است اتفاق بیفتند. برخی از عوارض بارداری و زایمان قابل پیشگیری یا پیش‌بینی نیستند و نقش سهل‌انگاری و قصور دست‌اندرکاران و ارائه‌دهندگان خدمات پزشکی و بیمارستانی در این بین قابل چشم‌پوشی نخواهد بود. آسیب‌های نوزادی در هنگام فرآیند زایمان ممکن است ناشی از مشکلات آناتومیک مادر، استفاده از زایمان ابزاری، اختلالات قلبی عروقی نوزاد، اختلالات مربوط به قبل از تولد و عوامل عفونی باشد.
در این زمینه پروین السادات اسلام نیک و همکارانش از دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، تحقیقی را با همکاری اداره پزشکی قانونی استان کهگیلویه و بویراحمد انجام داده‌اند. این تحقیق به بررسی علل آسیب‌های نوزادی در فرآیندهای زایمانی در پرونده‌های ارجاع شده به این اداره طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ پرداخته است.
این پژوهش به صورت توصیفی و گذشته‌نگر انجام شد. جامعه آماری شامل تمامی پرونده‌های شکایتی در زمینه زنان و زایمان در اداره پزشکی قانونی استان کهگیلویه و بویراحمد طی ۱۰ سال بود. اطلاعات با استفاده از چک لیست و فرم‌هایی که پژوهشگران از پرونده‌ها تهیه کردند، جمع‌آوری شد. سپس این داده‌ها با روش‌های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
نتایج این تحقیق نشان می دهند که از ۵۸ پرونده مورد بررسی، ۳۹ نوزاد در هنگام تولد یا بلافاصله پس از آن فوت کرده‌اند و علت شکایت آن‌ها مرگ نوزاد بوده است. ۱۹ نوزاد زنده متولد شده و علت شکایت آن‌ها آسیب هنگام تولد بوده است. آسیب‌های نوزادی شامل هیپوکسیک-ایسکمیک، آسیب‌های عصبی-اسکلتی مانند فلج و شکستگی‌های استخوانی مانند شکستگی بودند.
در ادامه تحقیق، مشخص شد که مرگ و میر نوزادان در اثر ترومای زایمانی ناشی از حوادث هیپوکسیک-ایسکمیک، آسیب‌های اسکلتی و ترومای بافت نرم بوده است. این اختلالات تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارند و با شناسایی آن‌ها می‌توان میزان آسیب‌های نوزادی را کاهش داد.
یافته‌های این مطالعه حاکی از آن هستند که بیشتر علل آسیب‌های نوزادی مرتبط با آسیب‌های هیپوکسیک-ایسکمیک و آسیب‌های عصبی مرکزی بوده‌اند.
مرگ مادر و نوزاد و نقایص نوزادان به دنیا آمده بخشی از قصور پزشکی در حوزه زنان و زایمان محسوب می‌شود که بار اقتصادی سنگینی بر نظام سلامت و خانواده‌ها وارد می‌کند. با شناسایی نوع آسیب‌های مادری و نوزادی طی زایمان و علت خطا و قصور می‌توان عوارض قابل پیشگیری مادری و نوزاد را کاهش داد و با برنامه‌ریزی برای کاهش خطاهای پزشکی، حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر و ترویج امنیت را افزایش داد.
گفتنی است، این یافته ها در مجله «ارمغان دانش» وابسته به معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج منتشر شده اند. این مجله به ارائه پژوهش‌های علمی در حوزه‌های مختلف پزشکی و بهداشت می‌پردازد و تلاش می‌کند تا با انتشار این نوع مطالعات، به ارتقای دانش و بهبود خدمات پزشکی کمک کند.
نظر شما