به عقیده‌ کارشناسان اخذ صحیح مالیات بر رفتار سرمایه گذاران تأثیر می‌گذارد و در نهایت به تخریب و یا تقویت اقتصاد ملی منجر می‌شود. به طور مثال، وقتی در یک نظام معیوب مالیاتی افراد بتوانند از پرداخت مالیات طفره بروند، صاحبان سرمایه تشویق به سرمایه گذاری در کارهای واسطه ای، سودآور و مخرب می‌شوند.

لیکن وقتی با جهت گیری‌های درست مالیاتی به سمت دریافت مالیات از سرمایه‌های راکد گام بردایم و از بخش‌های تولیدی مالیات کمتری اخذ کنیم، افزایش تولید و اشتغال را در کشور شاهد خواهیم بود.

به عقیده‌ کارشناسان تا کنون اقدامات زیادی در خصوص لزوم تعدیل نظام مالیاتی کشور در تئوری صورت گرفته است و پایان نامه‌ها و کارهای تحقیقاتی بیشماری در این خصوص انجام شده، اما در عمل اقدام مثمر ثمری صورت نگرفته است.

کارشناسان و فعالان اقتصادی امیدوارند راه اندازی کامل سامانه‌ مودیان و اتصال پایانه‌های فروشگاهی به آن بتواند گرهی از مشکلات فعلی کشور در حوزه‌ مالیات باز کند. اما شواهد موجود نشان می‌دهد که اصناف به طرق مختلف در تلاش هستند که از دستگاه کارت خوان متصل به سامانه استفاده نکنند و میزان واقعی درآمدشان را کتمان کنند.

به زعم کارشناسان، اینکه برخی مشاغل خدماتی مانند طلا و جواهر فروشان، رستوران داران، مشاورین املاک و... می‌توانند نسبت به درآمدشان مالیات اندکی بپردازند، نشان دهنده‌ ضعف نظام مالیاتی کشور است و باید این روند تصحیح شود.

در این خصوص با رحمان سعادت، استاد اقتصاد دانشگاه سمنان به گفتگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.  سعادت در مورد این موضوع که اصناف ۲۰ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌دهند اما سهم ۴ درصدی در پرداخت مالیات دارند و فرار مالیاتی بالایی را در این زمینه شاهد هستیم، تصریح کرد: نکاتی در مورد مالیات ستانی در کشورمان مطرح است که باید مدنظر داشته باشیم. به هر حال، پرداخت مالیات بر اساس قانون یک تکلیف است و همگان باید متناسب با درآمدشان مالیات بپردازند.

وی ادامه داد: تمامی افراد به جز کسانی که در قانون مشخص شده اند، باید مالیات بپردازند. برخی از افراد مانند رزمندگان و جانبازان و کسانی که خدمات شایانی در زمان جنگ به کشور کرده اند، از دادن مالیات معاف هستند. همچنین کسانی که درآمدشان کمتر از حد مشخصی است، معاف از مالیات هستند. اما دیگران باید متناسب با درآمدشان مالیات بپردازند.

عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه سمنان خاطرنشان کرد: آمارها نشان می‌دهد که اصناف و برخی مشاغل خاص و پردرآمد از دادن مالیات طفره می‌روند و فرار مالیاتی بالایی دارند. مثلاً، بر اساس آمار منتشره توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی در سال ۱۴۰۱ با وجود راه اندازی سامانه مودیان، سرانه پرداخت مالیات آرایشگران فقط ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بود! رستوران داران در این سال به صورت متوسط ۹ میلیون تومان مالیات داده اند و طلا و جواهرفروشان نیز سرانه‌ پرداخت مالیات شان در این سال فقط ۱۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بوده است!

سعادت گفت: در حالی برخی مشاغل پردرآمد فرار مالیاتی دارند که کارمندان به صورت مرتب مالیات می‌پردازند. از آنجائیکه حقوق کارمندان و کارگران دولتی توسط دولت پرداخت می‌شود، قبل از اینکه حقوق شان به دست آن‌ها برسد، مالیات را می‌پردازند! حال آنکه مشاغل و اصناف در پایان سال مالی اقدام به پرداخت مالیات می‌کنند و در طول سال می‌توانند از آن مبلغ بهره ببرند.

وی ادامه داد: اینکه مشاغل خاص و پردرآمد فرار مالیاتی دارند و کارمندان و کارگران دولتی که درآمد بالایی هم ندارند به صورت مرتب مالیات می‌پردازند، عجیب و ناعادلانه است. به همین دلیل نیاز است برای این بی عدالتی محرز چاره اندیشی داشته باشیم.

عضو هیئت علمی اقتصاد دانشگاه سمنان خاطرنشان کرد: باید وزارت امور اقتصادی و دارایی ورود جدی به موضوع داشته باشد و با احصاء میزان دقیق درآمد افراد به اخذ مالیات به صورت عادلانه از همگان مبادرت کند.

سعادت گفت: اتصال دستگاه‌های کارت خوان به سامانه مودیان اقدام خوبی بود. اما متاسفانه می‌بینیم که در بسیاری از واحدهای صنفی به انحای مختلف تلاش می‌کنند که از دستگاه کارت خوان استفاده نکنند و به روش‌هایی مانند دریافت پول نقد و کارت به کارت متوسل شوند. به این طور اقدامات که در راستای فرار مالیاتی صورت می‌گیرد باید رسیدگی شود.